Bescherming van erfgenamen tegen schulden in een nalatenschap

Vanwege de crisis worden erfgenamen steeds vaker geconfronteerd met een negatieve nalatenschap. Hebben de erfgenamen zuiver aanvaard dan is het kwaad al geschied, zij zijn met hun privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Denk bijvoorbeeld aan een wo-ning waarop een restschuld rust. Deze schuld moet dan worden voldaan door de erfgenamen. Hoe kan een erfgenaam zichzelf beschermen tegen een negatieve erfenis?

Een erfgenaam heeft op grond van de wet drie mogelijkheden; de nalatenschap kan zuiver of beneficiair worden aanvaard. Ook kan de nalatenschap worden verworpen.

De zuivere aanvaarding en verwerping van een nalatenschap is duidelijk. Bij verwerping krijgt men niets en bij aanvaarding alles, inclusief de schulden van de overledene. Maar wat houdt de beneficiaire aanvaarding precies in? In het geval van de beneficiaire aanvaarding worden eerst de goederen van de nalatenschap verkocht, waarmee de schulden worden voldaan. Resteert een positief bedrag dan is dit voor de erfgenamen. De erfgenaam is bij een beneficiaire aanvaarding niet in zijn privévermogen aansprakelijk.

Het beneficiair aanvaarden van een nalatenschap is mogelijk door een verklaring af te leggen ter griffie van de rechtbank. Hiervoor is griffierecht verschuldigd. Er zijn dus kosten verbonden aan het beneficiair aanvaarden van een nalatenschap. Het voordeel is echter wel dat u niet in uw privévermogen verantwoordelijk bent voor de schulden van de nalatenschap.

De procedure van de vereffening bestaat pas sinds 2003. Door de crisis wordt dit traject steeds vaker doorlopen.

Bij een beneficiaire aanvaarding gelden strikte wettelijke regels. De procedure die dan moet worden doorlopen heet “de vereffening”. De wet stelt strenge regels voor het doorlopen van de veref-feningprocedure, waar de erfgenamen zich aan moeten houden. Schieten de erfgenamen hierin tekort, dan valt de bescherming van de beneficiaire aanvaarding weg. De erfgenaam is dan alsnog in zijn eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Om dit voorkomen is het verstandig een [externe] vereffenaar te laten benoemen die kennis heeft van het vereffeningtraject, zoals een notaris of een advocaat.

Onlangs is door onze staatssecretaris van Justitie Fred Teeven opgemerkt dat erfgenamen slecht op de hoogte zijn van de mogelijkheid van beneficiaire aanvaarding. Op de website van de rijksoverheid is inmiddels de informatie over het verkrijgen van een erfenis uitgebreid. In combinatie met de huidige economische situatie is te verwachten dat negatieve nalatenschappen zullen toenemen. Teeven vindt dat een goede voorlichting over de risico’s van het aanvaarden van een erfenis van groot belang is. Ook vindt Teeven dat erfgenamen moeten worden beschermd tegen schulden uit een nalatenschap. In gevallen waarin een erfgenaam na het zuiver aanvaarden van een erfenis plotseling wordt geconfronteerd met een onbekende schuld moet de erfgenaam alsnog tegen deze onverwachte schuld worden beschermd.

Teeven is voornemens om in de wet een bepaling op te nemen voor deze situatie. De erfgenaam kan in dat geval aan de kantonrechter een machtiging vragen om de nalatenschap, voor wat betreft de nieuwe schuld, alsnog beneficiair te aanvaarden. Kortom, de erfgenaam wordt achteraf alsnog beschermd tegen een schuld in een erfenis die hij niet kende.

Let op, de wet is nog niet aangepast op dit punt! De verwachting is dat dit wel op korte termijn zal gaan gebeuren.

Nu is de mogelijkheid om achteraf beneficiair te aanvaarden er nog niet. Heeft u het vermoeden dat er schulden kunnen zijn dan kunt u het beste de nalatenschap beneficiair aanvaarden. U kunt dit regelen via een akte bij de griffie van de rechtbank. Een notaris of een advocaat kan u hierover informatie geven.

dit artikel is geplaatst in "De Uitstraling", maart 2013