De vereffening van de nalatenschap; u hoeft het als erfgenaam niet allemaal zelf te doen
Als er twijfel of te weinig zekerheid bestaat over de omvang van een nalatenschap kunnen de erfgenamen de nalatenschap aanvaarden “onder het voorrecht van boedelbeschrijving”, met andere woorden: beneficiair aanvaarden. De afwikkeling van een beneficiair aanvaarde nalatenschap kent echter zijn eigen regels en dient op formele wijze te geschieden. Door deze beneficiaire aanvaarding is namelijk de derde afdeling van Titel 6 van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing op de afwikkeling van de nalatenschap, de zogenaamde vereffening.
In beginsel treden de erfgenamen gezamenlijk als vereffenaars van de nalatenschap op. Dit zijn niet alleen de erfgenamen die de nalatenschap beneficiair hebben aanvaard, maar ook de erfgenamen die de nalatenschap zuiver hebben aanvaard. Omdat het in de praktijk lastig is om de taken van de vereffening allemaal gezamenlijk te vervullen, wordt er vaak één erfgenaam door de andere erfgenamen gemachtigd de vereffeningswerkzaamheden te verrichten.
Maar wat zijn de taken van een vereffenaar nu eigenlijk? De vereffenaar heeft tot taak de goederen van de nalatenschap te beheren en te vereffenen. Deze taak is op te splitsen in een aantal specifieke taken:
- De vereffenaar moet, voordat hij aan zijn taken kan beginnen, zijn benoeming bekendmaken in de Staatscourant en in één of meer regionale nieuwsbladen.
- De vereffenaar start zijn werkzaamheden met een boedelbeschrijving. In deze boedelbeschrijving worden de baten en bekende schulden opgenomen. Indien de waarde hiervan onduidelijk is, dient de vereffenaar deze te laten taxeren.
- De vereffenaar benoemt vervolgens een boedelnotaris, waar onder andere de belangrijke documenten van de nalatenschap bewaard worden.
- Indien de erfgenamen onbekend zijn, moet de vereffenaar deze opsporen door middel van het oproepen van de erfgenamen in nieuwsbladen.
- Daarnaast moet de vereffenaar eveneens de schuldeisers oproepen. De vereffenaar verzoekt de kantonrechter allereerst om een termijn te noemen waarbinnen de schuldeisers hun vordering kunnen indienen. Nadat de vereffenaar hierover een beschikking van de kantonrechter heeft ontvangen, kan hij beginnen met het oproepen van de schuldeisers.
- De vereffenaar roept vervolgens de bij hem bekende schuldeisers van de nalatenschap op om per brief hun vordering bij hem in te dienen. De niet bij de vereffenaar bekende schuldeisers roept hij op door middel van een advertentie in de Staatscourant en een regionaal nieuwsblad.
- De vereffenaar heeft tot taak zoveel mogelijk gelden uit de nalatenschap te verkrijgen om daarmee de schulden te kunnen voldoen. Om dit te bereiken zal de vereffenaar zoveel mogelijk goederen moeten verkopen. De vereffenaar heeft een zelfstandige bevoegdheid om goederen te verkopen, maar dient over de keuze welke goederen hij te gelde maakt wel zo veel mogelijk met de erfgenamen te overleggen. Indien de vereffenaar hier met de erfgenamen niet uit komt, kan de kantonrechter een eventueel geschil hierover beslechten.
- De vereffenaar maakt vervolgens een zogeheten ‘uitdelingslijst’, waarop de baten en schulden vermeld staan met vermelding van de schuldeisers en hun wettelijke rangorde. Dit overzicht wordt bij de rechtbank ingediend en daarnaast gepubliceerd in de Staatscourant en een regionaal nieuwsblad. De erfgenamen en schuldeisers van de nalatenschap worden schriftelijk op de hoogte gesteld van de uitdelingslijst. Schuldeisers hebben vervolgens een maand de tijd om tegen deze uitdelingslijst in verzet te komen.
- Nadat de wettelijke periode van verzet is verstreken, kan de vereffenaar overgaan tot het uitkeren van de schulden. Hierbij moet de uitdelingslijst zoveel mogelijk worden gevolgd.
- Indien de nalatenschap vervolgens is afgewikkeld eindigt het beheer van de vereffenaar en is de vereffenaar verplicht om rekening en verantwoording af te leggen over zijn beheer en de door hem verrichte werkzaamheden.
- Als er goederen zijn overgebleven moet de vereffenaar deze aan de erfgenamen afgeven. Zijn er geen erfgenamen bekend, worden de goederen aan de Staat afgegeven. De vereffening is hiermee geëindigd.
De taken en bevoegdheden van een erfgenaam als vereffenaar moeten derhalve niet onderschat worden. Het takenpakket is groot en daarnaast kunnen schuldeisers van de overledene zich ondanks de beneficiaire aanvaarding toch op het eigen vermogen van de erfgenaam als vereffenaar verhalen, indien de erfgenaam als vereffenaar in de vervulling van zijn verplichtingen in ernstige mate verwijtbaar tekortschiet.
Aangezien de vereffeningsprocedure derhalve behoorlijk complex is en verplichte wettelijke regels kent, is het eveneens mogelijk om de rechtbank een deskundige/specialist op dit gebied te laten benoemen tot vereffenaar van de nalatenschap waarvan u erfgenaam bent.
Indien u een vereffenaar wilt laten benoemen in een nalatenschap of indien u als vereffenaar zich door een deskundige wilt laten bijstaan, benader ons dan gerust.
advocaat te Boxtel, Den Bosch, Eindhoven en Tilburg
