Later als ik groot ben..

22 mrt 2021

In het kader van mijn persoonlijke blog vertel ik graag meer over waarom ik advocaat in het intellectuele eigendomsrecht en reclamerecht ben geworden.

Toen ik jong(er) was mocht ik vaak mee met mijn ouders om boodschappen te doen. Soms was dit de bij Albert Heijn, soms de Aldi of de Lidl. Wat ik mij kan herinneren is dat ik het toen al vreemd vond dat sommige producten die ik bij de Albert Heijn in de schappen zag liggen (doorgaans zogenoemde A-producten) ook bij de Aldi of Lidl zag liggen, maar dan in een nét iets andere verpakking. Vreemd, maar ja wat doe je er als kind aan?

Mode en recht

Toen ik tijdens mijn ~~rechtenstudie~~ een bijbaantje kreeg in een kledingwinkel wist ik dat ik zowel mode als rechten interessant vond. Het was een feestje om bezig te zijn met het aankleden van de paspoppen (en mijzelf, aangezien je iedere keer een andere outfit uit de winkel aan mocht trekken) en het stijlen van de winkel. En dat juridische, dat lag me toch ook wel er goed. Maar hoe kon ik deze werelden met elkaar combineren? Geen idee.

Kinderen met koptelefoons en diamanten

In 2015 (dit was tegen einde van de bachelor van mijn rechtenstudie) heb ik het geluk gehad dat een summer school heb mogen volgen aan de Universiteit van Kaapstad, in Zuid-Afrika. Wij kregen daar verschillende vakken gedoceerd, waaronder het vak ~~Intellectual Property Law~~.

Tijdens een van de cursusdagen vertelde een Braziliaanse docente (advocaat en gespecialiseerd in Fashion Law) dat zij een Colombiaanse kunstenares (genaamd ~~Adriana Duque~~) had bijgestaan die fotografische portretten maakte van kinderen met koptelefoons op hun hoofd. Deze koptelefoons waren versierd met diamanten. Deze koptelefoons had de kunstenares ook zelf ontworpen.

Deze schilderijen bracht Adriana op de markt vanaf 2011. Het wekte dan ook haar verbazing toen zij in 2015 bijna identieke exemplaar van de koptelefoons in een modeshow van het modehuis ~~Dolce & Gabbana~~ voorbij zag komen.

Bron: zie link

Adriana verzocht mijn docente dan ook om Dolce & Gabana hier op aan te spreken. Adriana zou (in haar optiek) namelijk als (eerste) maker auteursrechthebbende zijn van het ontwerp van deze koptelefoons. Dolce & Gabbana zou deze koptelefoons niet mogen maken en verkopen zonder haar toestemming.

Auteursrecht(inbreuk) naar Nederlands recht

Naar Nederlands recht zou ze hier mogelijk een sterke zaak hebben gehad. Want (1) de koptelefoons zijn in mijn optiek zeer creatief en uniek en dragen daardoor het persoonlijk stempel van Adriana (dus heeft zij een auteursrecht) en (2) de totaalindrukken van de koptelefoons van Adriana en Dolce & Gabbana zijn in mijn optiek zeer overeenstemmend (hetgeen auteursrechtinbreuk door Dolce & Gabbana oplevert).

Maar goed, dat is mijn (zeer korte) analyse naar Nederlands recht.

Nederlands recht vs. realiteit

In de realiteit verweerde Dolce & Gabbana zich met het argument dat zij nog nooit van Adriana had gehoord en niet bekend was met haar portretten. De koptelefoons konden dus ook niet zijn ‘nageaapt’, aldus Dolce & Gabbana. De koptelefoons zouden los van elkaar zijn bedacht. Dat ze zoveel op elkaar leken zou puur toeval zijn geweest. In principe een prima verweer en naar Nederlands recht was dit ook een legitiem verweer geweest.

Dit verweer was echter een leugen. Waar Dolce & Gabbana namelijk niet op voorbereid was, was dat mijn docente al vooronderzoek had gedaan en had ontdekt dat de hoofdontwerper van Dolce & Gabbana een foto op Instagram had geplaatst waarop te zien was dat hij een door Adriana gemaakte foto in de woonkamer had hangen. Deze foto was uiteraard verwijderd op het moment dat Dolce & Gabbana werd aangeschreven door mijn docente. Maar goed, het bewijs van de leugen was er.

So far, so good zou je denken.

Toch liep de kwestie met een sisser af. Het andere verweer van Dolce & Gabbana was namelijk dat zij zich beriep op de ‘fair use’ regel. Dit betekent dat het ontwerp van de Koptelefoons van Adriana niet bedoeld was om te verkopen als een mode-object. Dolce & Gabbana was dus vrij om de soortgelijke koptelefoons voor haar modecollectie te gebruiken (die zij voor maar liefst 4.600 pond verkocht).

Helaas voor Adriana had zij in dit geval de slechtere hand. Helemaal jammer, omdat deze fair use regel lang niet in alle landen ter wereld bestaat, zoals in Nederland. Naar Nederlands recht had Adriana mogelijk meer kans gehad. Helaas had Adriana niet financiële middelen om de ‘grote’ Dolce & Gabbana verder aan te pakken.

Ik word IE-advocaat

Ondanks het ietwat onbevredigende einde van dit verhaal was ik toch onder de indruk.

Ten eerste vanwege het onrecht achter dit verhaal, waarbij deze David helaas niet was opgewassen tegen de Goliat. De ideeën konden straffeloos van de creatieveling worden gestolen. Het tegengaan van dat onrecht, daar wilde ik mijn steentje aan kunnen bijdragen. Ten tweede vanwege detectivewerk dat komt kijken bij dit specifieke rechtsgebied. Ik had niet gedacht dat dat zou spannend was. Sterker nog, dit hele rechtsgebied kende ik voor deze cursus nog niet.

Tijdens die cursusdag kwam ik dan ook tot de ontdekking hoe ik de twee werelden met elkaar kon combineren en startte ~~mijn missie~~. Ik zou advocaat op het gebied van het Intellectuele Eigendomsrecht worden. Ik heb mij tijdens die cursusdag dan ook meteen aangemeld voor de master Law & Technology aan Tilburg University. Een Masteropleiding met een focus op het Intellectuele Eigendomsrecht.

En nu, ongeveer 6 jaar, later houd ik mij in de dagelijkse praktijk bezig met dit spannende rechtsgebied. Ik sta niet alleen cliënten bij in procedures over het ~~auteursrecht , merken- en modellenrecht~~ en ~~reclamerecht~~. Ook adviseer ik cliënten met veel plezier hoe zij hun ontwerpen, producten en/of merknamen het beste kunnen beschermen.