Architecten, let op je (auteurs)rechten!
Op grond van de Auteurswet kunnen ontwerpen en bouwtekeningen van bouwwerken auteursrechtelijk beschermd zijn. Een werk is auteursrechtelijk beschermd als er sprake is van “eigen intellectuele schepping van de maker”. Is dat het geval, dan betekent dat dat je als maker van jouw eigen ontwerpen de enige bent die deze werken mag (laten) realiseren, publiceren en kopiëren. Een ander mag dat niet doen zonder jouw toestemming. Dat klinkt eenvoudig, maar in de praktijk blijken er nog genoeg uitzonderingen en discussies mogelijk. Hieronder enkele relevante uitspraken van rechters van de laatste jaren.
De basis: is er sprake van auteursrecht?
Heb je een discussie over auteursrecht? Stel jezelf dan eerst de vraag: is er wel sprake van auteursrecht? Hoewel het werk van architecten doorgaans goed beschermd is, zijn er toch uitzonderingen, zoals in een recente uitspraak in een zaak tussen een architect en zijn opdrachtgever. Daaruit blijkt dat het de bedoeling is dat de maker van het werk concreet maakt welke (combinatie van) elementen en kenmerken zijn eigen intellectuele schepping zijn. De eiser heeft dat niet gedaan en daardoor wordt zijn vordering afgewezen. Relevante overwegingen zijn:
“De voorzieningenrechter overweegt als volgt. [eiser] heeft slechts in algemene bewoordingen gesteld dat hij auteursrechtelijke bescherming inroept voor het ontwerp van de woning van [gedaagden c.s.] Klaarblijkelijk doelt hij daarmee op het ontwerp dat is meegezonden bij de indiening van de bouwaanvraag.
De door [eiser] aangehaalde kenmerken van het/de ontwerp(en) van de woning lenen zich echter op zichzelf niet voor auteursrechtelijke bescherming. Het gaat nu juist om de concrete uitwerking door [eiser] van de genoemde driedeling van de woning, het samenspel tussen de drie ruimtes en het door hem toegepaste kleurverloop, en de vormgeving van die specifieke trekken die, -om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen- (al dan niet in onderling verband bezien) een eigen oorspronkelijk karakter moeten hebben, het persoonlijk stempel van [eiser] moeten weerspiegelen en moeten voortspruiten uit zijn vrije, creatieve keuzes. Het lag op de weg van [eiser] om het voorgaande te concretiseren en nader te onderbouwen maar dat heeft hij, ook na daartoe ter zitting in de gelegenheid te zijn gesteld, onvoldoende gedaan. Daardoor blijft onduidelijk wat bijdraagt aan de oorspronkelijkheid en niet is voorgekomen uit soortgelijke ontwerpen en hoe [eiser] op eigen wijze uiting heeft gegeven aan kubistische stijl.
Gelet op het voorgaande komt de voorzieningenrechter niet toe aan de beantwoording van de vraag of het ontwerp auteursrechtelijke bescherming verdient, nu [eiser] dus niet heeft gesteld welke elementen of combinatie van elementen leidt tot het vereiste van eigen, persoonlijk karakter en persoonlijk stempel.”
Wie is de rechthebbende
Als architect werk je regelmatig samen met andere partijen, waaronder ook andere architecten. Als je dan geen duidelijke afspraken maakt, kan het helaas mis gaan. Bijvoorbeeld op het gebied van auteursrecht: wie is de rechthebbende van het werk? In een uitspraak in kort geding bij de rechtbank van Amsterdam beweert de eiser de enige rechthebbende te zijn – de ander maakt inbreuk op zijn rechten. De rechter ziet dat toch anders; de manier van samenwerken en creëren duidt op zijn minst op een gemeenschappelijk auteursrecht. Dat betekent dat meerdere partijen auteursrechthebbende van het werk zijn en ze elkaars toestemming nodig hebben om te mogen publiceren.
Afspraken maken
Wie rechthebbende is, is niet het enige dat je van tevoren goed duidelijk moet maken. Er kan sprake zijn van bijvoorbeeld een opdrachtovereenkomst of samenwerkingsovereenkomst. Natuurlijk moet je daar goed de onderlinge afspraken vastleggen in een contract, maar zorg dat de partijen ze ook (kunnen) nakomen! Want voor je het weet moet je een rechtszaak starten om de andere partij zijn afspraken te laten nakomen, of spreekt iemand anders jou aan op het nakomen van de overeenkomst.
Publiceren, kopiëren of aanpassen zonder toestemming
Als creatieve ondernemer kun je helaas te maken krijgen met mensen die iets doen met jouw creatie dat jij niet wilt. Het kan gebeuren dat iemand zonder jouw toestemming jouw werk realiseert, publiceert of kopieert. Beiden vallen onder auteursrechtinbreuk. En als architect komt het soms ook voor dat jouw gebouw of interieur wordt aangepast zonder dat je op de hoogte wordt gesteld (of zonder dat men zich iets van jouw mening aantrekt). Hier lees je over twee voorbeelden. Dan wordt er mogelijk inbreuk gemaakt op de persoonlijkheidsrechten, die onderdeel zijn van het auteursrecht. Ook dit is iets waar je een partij – mits goed onderbouwd – op kunt aanspreken.
Vragen?
Neem contact op! Onze specialisten staan voor je klaar.
Waarom BG.legal? Omdat wij ervaring hebben met het adviseren en optreden voor zowel architecten als voor opdrachtgevers van architecten.
Stel je vraag via onderstaand formulier:
Of plan een kennismakingsafspraak in via deze link.
