Bekend in het buitenland, geen merk in de Benelux
In een recente uitspraak boog het Hof van Beroep te Brussel zich over de vraag of het logo “GRATIS” als beeldmerk kan worden ingeschreven in het Benelux-merkenregister. Eiseres, het Turkse bedrijf GRATIS IC VE DIS TICARET A.S., wilde het logo “gratis” als merk laten registreren voor diverse producten en diensten. Het ging om onder meer schoonmaakmiddelen (klasse 3), farmaceutische producten (klasse 5), huishoudelijke artikelen (klasse 21) en kleding (klasse 25).
Overwegingen van het hof
Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP) weigerde de inschrijving. Volgens BOIP was het merk beschrijvend (art. 2.11 (1)(b) BVIE) en zonder onderscheidend vermogen (art. 2.11(1)(c) BVIE). Het woord “gratis” verwijst volgens het BOIP alleen naar het kosteloze karakter van een product of dienst. Het duidt volgens hen niet op de commerciële herkomst.
Het hof onderzocht of de weigeringsgronden correct waren toegepast. Het baseerde zich op vaste Europese rechtspraak. Die rechtspraak stelt dat een minimum aan onderscheidend vermogen voldoende kan zijn. Maar niet elk teken kan zomaar worden ingeschreven. Het hof stelde vast dat “gratis” in het Frans en Nederlands gewoon “kosteloos” betekent. In het economisch verkeer wordt dit gebruikt als promotiemiddel. Voor de gemiddelde Benelux-consument verwijst dit woord enkel naar een eigenschap van het product of de dienst. Het verwijst niet naar de herkomst van het product.
Beoordeling van de vormgeving
Het hof keek ook naar de grafische vormgeving van het logo. Het betrof het woord “gratis” in paarse blokletters, met daaronder een roze streep. Dit stond in een gele spraakwolk binnen een paarse rechthoek. Het hof vond deze grafische elementen banaal en decoratief. Ze gaven het teken geen voldoende onderscheidend vermogen. De combinatie was niet fantasierijk of origineel. Daarom kon de vormgeving het beschrijvende karakter niet compenseren.
GRATIS stelde nog dat het teken voor bepaalde producten, zoals parfums en cosmetica, wél ingeschreven moest kunnen worden. Ook dat betoog werd afgewezen. Volgens het hof blijft het woord “gratis” ook daar beschrijvend of zonder onderscheidend vermogen. Het geeft alleen aan dat het product gratis wordt aangeboden.
Beslissing
Het hof bevestigde de weigering van het BOIP. Woorden die puur beschrijvend zijn, krijgen geen merkbescherming. Dat geldt ook als er simpele grafische elementen worden toegevoegd. Wie in de Benelux merkbescherming wil, moet tekens kiezen met voldoende onderscheidend vermogen. Vermijd daarbij beschrijvende woorden in het Frans en/of Nederlands. De vordering van GRATIS werd afgewezen. De uitspraak toont het belang van een goede merkstrategie. Onderscheidend vermogen is essentieel, zelfs als het merk buiten de Benelux bekend is.
