Belangrijke wijzigingen auteursrecht: makers en exploitanten
Vanaf 7 juni 2021 zijn er verschillende wijzigingen aangebracht in het Europese, en dus ook Nederlandse, auteursrecht. Meer specifiek zien deze wijzigingen op het auteurscontractenrecht. Het auteurscontractenrecht ziet op overeenkomsten tussen makers en exploitanten.
Het auteurscontractenrecht is er om de positie van de maker, ten opzichte van exploitanten, te beschermen en te versterken. Denk hierbij aan de relatie waarin de maker van een auteursrechtelijk beschermd werk een overeenkomst sluit met een exploitant, waardoor deze exploitant het werk mag exploiteren en hier geld aan kan verdienen.
Met de komst van de nieuwe EU-richtlijn 2019/790 inzake Auteursrechten in de Digitale Eengemaakte Markt (hierna: DSM-richtlijn), zijn er ook een aantal artikelen op het gebied van het auteurscontractenrecht gewijzigd.
In deze blog zal ik twee belangrijke wijzigingen bespreken.
Billijke vergoeding
Voorheen bestond veel onduidelijkheid over dit begrip: wanneer was een vergoeding nu eigenlijk billijk? In de DSM-richtlijn, heeft het begrip billijke vergoeding een nieuwe – en vooral iets duidelijkere - invulling gekregen. Wanneer makers hun rechten voor exploitatie van hun werken in licentie geven of overdragen, zijn zij gerechtigd op een passende en evenredige vergoeding. Kort gezegd houdt dit in dat de vergoeding van auteurs en uitvoerende kunstenaars passend dient te zijn en in verhouding dient te staan tot de werkelijke of potentiële economische waarde van de in licentie gegeven of overgedragen rechten. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de bijdrage van de maker aan het geheel van het werk en met alle andere omstandigheden van het geval, zoals hetgeen gangbaar is in de markt of de werkelijke exploitatie van het werk. Hieruit volgt dat royalty-regelingen de voorkeur hebben, maar ook afkoopregelingen blijven mogelijk.
Transparantieplicht
De transparantieplicht treedt pas in over een jaar, namelijk op 7 juni 2022. Tot nu toe was in artikel 25 lid 4 Aw een transparantieplicht opgenomen die beperkt was tot situaties waarin de maker zich op ‘niet of onvoldoende exploitatie’ wilde beroepen. Denk hierbij aan de situatie dat de exploitant het werk niet voldoende verkoopt. Voorheen moest de maker de exploitant nog een redelijke termijn gunnen om alsnog te exploiteren. Tevens kon de maker binnen deze termijn om een schriftelijke opgave van de omvang van de exploitatie verzoeken.
Met de komst van de DSM-richtlijn zijn hier veranderingen ingekomen. Het verzoek is omgezet is een verplichting voor de exploitant: de exploitant moet de maker jaarlijks een overzicht verstrekken van de volledige exploitatie, ‘met name wat betreft de exploitatiewijzen, de daarmee gegenereerde inkomsten en de verschuldigde vergoeding’. De informatie dient actueel, relevant en volledig te zijn (ex artikel 25 ca lid 1 Aw). Op deze hoofdregel gelden uitzonderingen in specifieke gevallen: bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een afkoopregeling, het aandeel van de maker bij de totstandkoming van het gehele werk niet significant is of wanneer er een onevenredigheid bestaat tussen de administratieve lasten en de exploitatie inkomsten.
Tip: Ben jij een exploitant? Pas jouw administratie hier alvast op aan! Vanaf 7 juni 2022 treedt de transparantieplicht pas in werking, maar geldt vanaf deze datum wel voor alle overeenkomsten.
Conclusie
In het kader van de nieuwe DSM-richtlijn zijn er ook op het gebied van het auteurscontractenrecht een aantal wijzigingen doorgevoerd. De verplichtingen die hieruit voortvloeien, zoals de transparantieplicht, komen met name op de schouders van de exploitant te liggen. De verdere invulling van het begrip billijke vergoeding, biedt meer houvast voor de maker van het werk.
Vragen?
Heb je vragen over jouw positie als maker of exploitant? Of over het auteursrecht in het algemeen? Neem dan gerust contact op.
