Is een bestuurder verplicht op enig moment het eigen faillissement aan te vragen?
Op dit moment bestaat in Nederland, in tegenstelling tot andere landen om ons heen, geen verplichting om op enig moment het eigen faillissement aan te vragen. Uiteraard loopt een bestuurder in privé wel aansprakelijkheidsrisico’s als te lang wordt gewacht met het aanvragen van het faillissement.
Op 7 december 2022 presenteerde de Europese Commissie een voorstel tot invoering van een wettelijke verplichting voor bestuurders om in geval van insolventie faillissement van hun onderneming aan te vragen. De Raad van de Europese Unie heeft op 13 december 2024 een positief standpunt ingenomen ten aanzien van deze maatregel, waarmee een uniformere aanpak binnen de EU wordt beoogd.
De kern van de nieuwe verplichting
Op grond van het voorstel worden bestuurders verplicht om binnen drie maanden een faillissementsprocedure te starten wanneer zij weten of redelijkerwijs hadden moeten weten dat hun onderneming insolvent is. Deze verplichting kan tijdelijk worden opgeschort als bestuurders maatregelen nemen die schuldeisers adequaat beschermen. Daarbij geldt als voorwaarde dat schuldeisers niet in een slechtere positie mogen komen dan wanneer direct faillissement zou zijn aangevraagd.
Wanneer bestuurders verzuimen tijdig faillissement aan te vragen, riskeren zij persoonlijke aansprakelijkheid voor de schade die schuldeisers hierdoor lijden.
De discussie in Nederland
Het Nederlandse kabinet heeft zich kritisch uitgelaten over het richtlijnvoorstel. Een belangrijk bezwaar betreft de onduidelijkheid over het exacte moment waarop ‘dreigende insolventie’ overgaat in daadwerkelijke insolventie. De zorg bestaat dat dit omslagpunt niet objectief en eenduidig kan worden vastgesteld, wat de aansprakelijkheidsrisico’s voor bestuurders vergroot.
Ondanks deze kritiek wordt verwacht dat de aangifteplicht wordt ingevoerd, mogelijk met enkele aanpassingen om de impact te verzachten. Wanneer en onder welke exacte voorwaarden de aangifteplicht in Nederland zal worden geïmplementeerd is nog niet duidelijk.
Gevolgen voor financieel adviseurs
De invoering van de aangifteplicht heeft mogelijk ook gevolgen voor (financieel) adviseurs van de onderneming, waaronder accountants. Zij hebben immers inzage in de administratie van de onderneming en kunnen vroege signalen van insolventie of dreigende insolventie opmerken. Hoewel de aangifteplicht een verantwoordelijkheid is van het bestuur, zou het tijdig informeren van de ondernemer over de aangifteplicht weleens onder de zorgplicht van de accountant kunnen vallen. Voor financieel adviseurs is dus van belang dat zij, als het zover is, op deze nieuwe wetgeving gaan anticiperen, bijvoorbeeld door aanpassing van hun algemene voorwaarden en opdrachtbevestiging.
Wij blijven deze ontwikkelingen nauwgezet volgen. Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met Remco de Jong op.
