Je kunt niet zomaar een oudere afbeelding of tekst gebruiken in jouw nieuwe (kunst)werk
Regelmatig komen er in onze praktijk vragen binnen die samen te vatten zijn als: mag ik een ouder werk in mijn nieuwe kunstwerk/product gebruiken? Onder bepaalde omstandigheden mag dat inderdaad, maar dat kijkt soms best nauw. In deze blog wordt beschreven wat wel en niet kan op het gebied van auteursrecht.
Auteursrecht
Als je een ouder kunstwerk, een oudere tekst of afbeelding in je nieuwe product of kunstwerk wilt gebruiken, houdt dan altijd rekening met het auteursrecht. Dit recht rust op werken die een ‘eigen intellectuele schepping’ zijn; waarbij het er grofweg op neerkomt dat het creatieve werken betreft. De drempel voor dit criterium is laag! Ga er dus vanuit dat er auteursrecht op een werk rust. Gebruik van een auteursrechtelijk beschermd werk zonder toestemming leidt tot auteursrechtinbreuk.
Maker overleden: publiek domein
Zeer oude werken waarvan de maker 70 jaar of langer geleden is overleden, zijn publiek domein geworden. Er is dan geen sprake meer van auteursrecht en deze werken kun je dus vrij gebruiken. Maar hoe zit het met recentere werken?
Licentie
Een inkoppertje: vraag toestemming. Als iemand je een gebruiksrecht - oftewel een licentie - geeft, dan mag je dat werk onder de voorwaarden van die licentie gebruiken. Een niet-exclusieve licentie is vormvrij, wat betekent dat je al tijdens een telefoontje de licentie kunt overeenkomen. We raden aan om toch met hulp van een specialist een duidelijke schriftelijke licentie op te stellen, zeker als je professioneel werkzaam bent.
Citaat
Men wil nog wel eens roepen dat een stuk tekst of afbeelding gebruikt mag worden onder het mom van “citaatrecht”. Om juridisch gezien als citaat te gelden moet echter aan verschillende voorwaarden worden voldaan, waaronder: naamsvermelding, rekening houden met persoonlijkheidsrechten, rechtmatige publicatie van het geciteerde werk en het citaat moet in verhouding staan tot de rest van het werk.
Parodie, karikatuur of pastiche
Er zijn bepaalde kunstvormen waarbij het (her)gebruiken van een ouder werk valt onder creatieve vrijheid en er een uitzondering binnen het auteursrecht geldt. Dat zijn de parodie, karikatuur en de pastiche. Je moet hierbij wel goed kunnen onderbouwen waarom jouw werk onder een van deze kunstvormen valt en er dus geen sprake is van auteursrechtinbreuk.
Dit zijn enkele omstandigheden waaronder je een eerder werk in een nieuw (kunst)werk of product kunt verwerken. Wil je dat er iemand meekijkt die je op juridisch vlak kan helpen? Neem contact op met een van onze specialisten!
