We zien het onder andere in de incassopraktijk geregeld mis gaan. Er is niet duidelijk vastgelegd of we te maken hebben met een bemiddelaar, principaal/handelsagent of lastgever/lasthebber. Maar wat houden deze begrippen in? En welke overeenkomsten liggen hieraan ten grondslag?
Zowel de bemiddelings-, agentuur- als lastgevingsovereenkomst zijn bijzondere overeenkomsten van opdracht. Dit zijn overeenkomsten waarbij een opdrachtgever een opdracht geeft aan een opdrachtnemer en laatstgenoemde deze opdracht aanneemt. Er zijn echter veel verschillende overeenkomsten die onder deze categorie vallen. Bovengenoemde drie bijzondere overeenkomsten van opdracht worden nader gespecificeerd in de wet.
Bemiddelingsovereenkomst (artikel 425 boek 7 Burgerlijk Wetboek)
De bemiddelingsovereenkomst is een overeenkomst waarbij een bemiddelaar (oftewel de opdrachtnemer) zich verplicht tegenover de opdrachtgever om tegen vergoeding als tussenpersoon werkzaam te zijn bij het tot stand brengen van één of meer overeenkomsten tussen de opdrachtgever en derden. In dit geval wordt uitsluitend gehandeld op naam van de opdrachtgever.
De opdrachtgever is verplicht om de overeengekomen vergoeding aan de bemiddelaar te betalen, indien er een overeenkomst tot stand komt door zijn bemiddelingswerkzaamheden. Daarentegen moet de bemiddelaar zijn bemiddelingswerkzaamheden goed uitvoeren en zich als een goed bemiddelaar gedragen.
Agentuurovereenkomst (artikel 428 boek 7 Burgerlijk Wetboek)
De agentuurovereenkomst is een overeenkomst tussen de principaal (de ondernemer) en de handelsagent (de zelfstandige verkoper). De handelsagent bemiddelt bij de totstandkoming van overeenkomsten tussen de principaal en derden. Het verdient opmerking dat de handelsagent daarbij niet ondergeschikt is aan de principaal. De handelsagent kan op eigen naam of op naam en voor rekening van de principaal overeenkomsten sluiten of orders bezorgen aan de principaal. De principaal moet hiervoor een provisie betalen.
Verschil agentuurovereenkomst en bemiddelingsovereenkomst
Zo op het eerste gezicht heeft de agentuurovereenkomst veel weg van de bemiddelingsovereenkomst. Er is echter een belangrijk verschil tussen beiden. De bemiddelingsovereenkomst ziet op het tot stand brengen van één of meerdere overeenkomsten. Hier kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een makelaar die eenmalig bemiddelt bij de verkoop van een huis. Zodra deze overeenkomst tot stand is gebracht, is voldaan aan de bemiddelingsovereenkomst. Bovendien is er bij de bemiddelingsovereenkomst geen sprake van vertegenwoordiging van de opdrachtgever.
Bij de agentuurovereenkomst is het natuurlijk ook de bedoeling om te bemiddelen in het sluiten van overeenkomsten, maar het gaat dan om een onbepaald aantal overeenkomsten. Op het moment dat er een agentuurovereenkomst wordt gesloten tussen twee partijen is het de bedoeling om een duurzame zakelijke relatie met elkaar aan te gaan.
Het is van belang dit onderscheid goed te maken bij de uitleg van een overeenkomst. Beide figuren hebben immers een eigen wettelijke regeling met elk eigen consequenties. Beter is het natuurlijk om bij de totstandkoming van de overeenkomst na te denken over welke figuur nu juist bedoeld wordt en dat goed te definiëren.
Lastgevingsovereenkomst (artikel 414 boek 7 Burgerlijk Wetboek)
De lastgevingsovereenkomst wordt gesloten tussen de lastgever en lasthebber. De lasthebber verplicht zich om voor rekening van de lastgever één of meer rechtshandelingen te verrichten. Vaak gaat het dan om het sluiten van overeenkomsten. De lasthebber kan de rechtshandelingen verrichten op eigen naam (maar voor rekening van de lastgever) of op naam van de lastgever. De lasthebber heeft echter wel een volmacht nodig om bevoegd in naam van de lastgever te handelen (artikel 62 boek 3 Burgerlijk Wetboek). Met betrekking tot lastgeving gelden behoorlijk wat specifieke regels. Deze regels zien vooral op het gebied van tegenstrijdig belang en de relatie met een derde partij.
Er bestaat een verschil tussen de lasthebber en de gevolmachtigde. Waar de lasthebber
verplicht is om bepaalde rechtshandelingen uit te voeren, is de gevolmachtigde
bevoegd om rechtshandelingen uit te voeren, maar is dit geen verplichting. Haal de lasthebber en de gevolmachtigde daarom niet door elkaar.
Tot slot
Gezien de complexe materie die gepaard gaat met deze bijzondere overeenkomsten van opdracht, is het verstandig om bij het opstellen van deze overeenkomst juridische hulp in te schakelen. Mocht u over bovenstaand onderwerp een vraag hebben, neem dan gerust contact op met onze BG.legal specialisten.
