Modelrecht op meubels: inbreuk of niet?

Auteur BG Legal

Gepubliceerd 21 apr. 2020

De vormgeving van meubels kan op verschillende manieren worden beschermd. De beste manier is door middel van het modelrecht.

Modelrecht op meubels

Het modelrecht ontstaat pas na registratie daarvan. Dit betekent dat je het model van het meubelstuk moet registreren bij het daartoe bevoegde bureau. Je kunt het model registreren binnen de Benelux, Europa of zelfs internationaal. Het model (oftewel: de vormgeving) van een meubelstuk moet dus worden vastgelegd. Dat kan aan de hand van een foto, tekening of schets gebeuren. Door de registratie van bijvoorbeeld een foto van een nieuw meubelstuk, worden de kenmerken van het model vastgelegd en beschermd. Dus kenmerken zoals:

Lijnen
Omtrek
Afmeting
Vorm
Textuur
Versieringen
Materiaalkeuze
Stijl

Deze kenmerken worden vervolgens door het modelrecht beschermd. Om een model te kunnen registreren moet het model nieuw zijn en een eigen karakter hebben. Is de registratie gelukt? Dan wordt de vormgeving van het meubelstuk beschermd voor een aantal jaren. Binnen de Benelux en Europa geldt een bescherming van vijf jaar, die steeds met vijf jaar kan worden verlengd tot de maximale duur van 25 jaar.

Nut van het modelrecht

Het modelrecht helpt de vormgeving van een meubelstuk te beschermen. Want de houder van het modelrecht heeft het exclusieve recht om het meubelstuk te verkopen, in voorraad te hebben of te produceren. Andere partijen mogen geen meubelstukken op de markt brengen die teveel op het beschermde meubelstuk lijken. Zoals namaakproducten. Dit geldt ook voor producten die op het beschermde meubelstuk lijken, maar geen volledige kopie zijn. Kortom: het modelrecht geeft je de mogelijkheid om tegen inbreukmakende partijen op te komen. En kopieën en andere namaakproducten op de markt te weren. Dat gaat als volgt in zijn werk.

Optreden tegen inbreuken

Eerst zal een sommatiebrief naar de inbreukmakende partij moeten worden gestuurd. Inbreukmakende partijen kunnen groothandels zijn, verkopers van het meubelstuk of de fabrikant. Je sommeert de andere partij vaak om:

De inbreuk te staken en gestaakt te houden;
De verkoop van de meubels te staken;
De productie van de meubels te staken;
Voorraad te vernietigen;
De meubels uit de markt terug te halen (een recall);
Ondertekening van een cease and desist declaration;
Betaling van schadevergoeding, winstafdracht en/of juridische kosten.

In sommige gevallen wordt er gehoor gegeven aan de sommatie. Of gaan partijen overleggen over het geschil. Helaas is dat niet altijd het geval. Als de inbreukmakende partij niet wil meewerken kan er een juridische procedure worden gestart. Dit kan een spoedprocedure of een ‘gewone’ procedure zijn.

Werking van een procedure

Tijdens een procedure zal de rechter het model met het inbreukmakende meubel vergelijken. De rechter kijkt of de meubels dezelfde totaalindruk wekken. Kunnen kopers het verschil tussen de meubels zien? Zijn de verschillen zo groot dat de aankoopbeslissing daardoor wordt beïnvloed? Om deze vragen te beantwoorden kijkt de rechter naar verschillende aspecten. Zoals de omvang, gebruikte materialen en kleuren van de meubels. Een goed voorbeeld is de uitspraak van de Rechtbank Den Haag van 14 augustus 2015. Deze kunt u hier bekijken. Wekt het inbreukmakende product dezelfde indruk als het model? Dan is er sprake van een inbreuk. En dus wordt de houder van het model in het gelijk gesteld. Het inbreukmakende meubelstuk zal van de markt moeten worden gehaald.

Veel gevoerd verweer

Vaak zal de wederpartij het verweer voeren dat het modelrecht ongeldig is. Dat doet de wederpartij door te stellen dat het model niet nieuw is en geen eigen karakter heeft. Het ontwerp van het model zou dan niet creatief genoeg zijn, en aansluiten bij de vormgeving van meubels die al op de markt bestaan. De rechter moet dit verweer beoordelen. Dit doet de rechter door te kijken naar het zogenaamde ‘vormgevingserfgoed’. Het vormgevingserfgoed is de vormgeving van alle bestaande meubelstukken. De rechter zal dus kijken of de indruk van het model verschilt van de algemene indruk van de bestaande meubelstukken. De rechter beantwoordt als het ware de volgende vragen: In hoeverre wijkt het model af van de andere meubelstukken die al op de markt zijn? In hoeverre is er iets nieuws ontworpen? Als de rechter oordeelt dat het model nieuw is en een eigen karakter heeft, wordt het meubelstuk beschermd door het modelrecht. Is er geen nieuw model ontworpen? Dan kan het meubelstuk nog altijd worden beschermd door het auteursrecht.

Conclusie

Het modelrecht geeft een stevige basis om namaakproducten of kopieën van de markt te weren. Heeft u vragen over het modelrecht op meubels? Neem dan vrijblijvend contact op.