Onbevoegde inzage in medische dossiers: gevolgen en lessen voor zorgverleners

Het inzien van medische dossiers zonder rechtmatige grondslag is een serieuze schending van de privacy van patiënten. Een recente tuchtzaak waarin een GZ-psycholoog zonder behandelrelatie meerdere malen een patiëntendossier raadpleegde, onderstreept de consequenties van dergelijk handelen. De tuchtrechter legde een voorwaardelijke schorsing op van drie maanden. Deze uitspraak benadrukt de noodzaak van strikte naleving van de beroepsnormen en regelgeving rondom medische privacy.

 
Wat gebeurde er?

In deze zaak diende een GGZ-instelling als voormalig werkgever een klacht in tegen een GZ-psycholoog. De psycholoog raadpleegde het elektronisch patiëntendossier van een patiënt zonder dat zij een behandelrelatie met de patiënt. In totaal ging het om 678 toegangsregels verspreid over 162 dagen. Dit gebeurde ondanks een autorisatiematrix die inzage beperkte tot behandelaren. De psycholoog gaf toe uit persoonlijke motieven te hebben gehandeld, aangezien zij een affectieve relatie met de patiënt had. Het Regionaal Tuchtcollege (RTG) verklaarde de klacht gegrond. De schending van de privacy en de ethische beroepsnormen waren ernstig genoeg om een voorwaardelijke schorsing met bijzondere voorwaarden op te leggen. Het college benadrukte dat zelfs verzachtende omstandigheden, zoals therapie en zelfreflectie, de maatregel niet verminderden.

 
Schending van privacy en ethiek

Het RTG benadrukte dat de kern van deze zaak ligt in het onbevoegd inzien van medische gegevens door een zorgverlener. Dergelijk handelen schaadt de privacy van de patiënt en vormt een ernstige inbreuk op diens persoonlijke levenssfeer. Patiënten bevinden zich in een kwetsbare positie en moeten kunnen vertrouwen op strikte geheimhouding van hun gegevens. De psycholoog handelde bewust in strijd met deze vertrouwensnormen. De frequentie van de inzage toont volgens de tuchtrechter aan dat er sprake was van een weloverwogen en aanhoudende overtreding. Dit maakt de ernst van de overtreding aanzienlijk groter.

 
Wat betekent dit voor de praktijk?

Deze zaak geeft zorginstellingen en zorgverleners belangrijke aandachtspunten:

1. Zero-tolerance-beleid: Werkgevers kunnen, zelfs zonder directe klacht van de patiënt, juridische stappen ondernemen tegen ongeautoriseerde inzage. Dit signaleert zowel intern als extern het belang van strikte privacybescherming.
2. Strikte autorisatieprocessen: Technologische maatregelen zoals autorisatiematrices zijn essentieel, maar de naleving ervan moet actief worden gemonitord.
3. Bewustwording en opleiding: Regelmatige training over de juridische en ethische aspecten van inzage in medische dossiers is cruciaal om schendingen te voorkomen.

 
Conclusie

Het rechtmatig omgaan met medische gegevens is een fundamentele verplichting in de gezondheidszorg. Deze tuchtzaak benadrukt hoe zwaar een inbreuk op de privacy kan wegen, zelfs wanneer dit voortkomt uit persoonlijke omstandigheden. Zorgverleners en instellingen moeten niet alleen de regels kennen, maar deze ook actief naleven en handhaven. Een solide privacybeleid en duidelijke meldstructuren zijn essentieel om het vertrouwen in de zorgsector te behouden. ECLI:NL:TGZRZWO:2024:111