De Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) heeft voor 2023 e.v. een nieuwe
regeling transparantie zorginkoopproces Zvw gepubliceerd. Deze regeling die vanaf 1 januari 2022 geldt, voorziet in de regels die zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten hanteren bij het onderhandelen over onder meer tarieven, de kwaliteit van zorg en administratie- en declaratievoorwaarden.
Belang van de regeling
De voorlaatste regeling stamt van 2017 en is de afgelopen jaren steeds belangrijker gebleken doordat de Nza als gevolg van schendingen van de transparantie in het zorginkoopproces meerdere keren boetes aan zorgverzekeraars heeft moeten opleggen.
Belangrijkste bepalingen
Zorgaanbieders en zorgverzekeraars moeten hun proces van contracteren voor de jaren 2023 en verder inrichten conform de nieuwe regeling. Hiermee wordt beoogd de transparantie van het contracteerproces te vergroten. Enkele van de belangrijkste bepalingen zijn:
Zorgverzekeraars moeten uiterlijk op 1 april het inkoopbeleid voor het komende kalenderjaar bekend maken. Het inkoopbeleid dient in ieder geval te bestaan uit onder meer:
- de verschillende fasen van de zorginkoop en de termijnen waarbinnen de zorgaanbieders en zorgverzekeraars moeten reageren;
- het kwaliteitsbeleid dat de verzekeraar hanteert;
- de minimumeisen waaraan zorgaanbieders moeten voldoen om in aanmerking te komen voor een overeenkomst;
- een overzicht van de wijzigingen ten opzichte van het voorgaande inkoopbeleid.
Zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten voldoende bereikbaar zijn gedurende het zorginkoopproces. De regeling bepaalt dat zowel de zorgverzekeraar als de zorgaanbieder vanaf het moment van bekendmaking van het zorginkoopbeleid tot het moment van het sluiten van de overeenkomst voldoende beschikbaar moet zijn voor vragen en opmerkingen van de (potentiële) contractspartij. Ook dienen zowel de verzekeraar als de aanbieder tijdig een duidelijke reactie te geven op vragen en opmerkingen van de andere partij.
Zorgverzekeraars moeten zorgaanbieders een redelijke termijn bieden om het contractvoorstel te bestuderen en vragen te stellen. De termijn dient ten minste vier weken te zijn.
Wijzigingen in het inkoopbeleid moeten tijdig bekend worden gemaakt en deze bekendmaking moet op dezelfde wijze plaatsvinden als waarop de bekendmaking van de eerdere informatie heeft plaatsgevonden. Ook moeten wijzigingen na 1 april door de zorgverzekeraars steeds worden gemotiveerd.
Wijzigingen
Ten opzichte van de regeling uit 2017 is de belangrijkste vernieuwing in de nieuwe regeling dat het inkoopbeleid óók informatie moet te bevatten voor het geval er sprake is van aanvullende zorginkoop. Zoals de wijze waarop een verzoek tot aanvullende afspraken door een zorgaanbieder kan worden ingediend en de minimumeisen waaraan de zorgverzekeraar een verzoek tot dergelijke aanvullende afspraken toetst.
Er is daarnaast een nadere toelichting opgenomen over artikel 7 van de regeling, dat ziet op het tijdig bekend moeten maken van wijzigingen in het inkoopbeleid. In deze toelichting worden enige handvaten geboden om te bepalen of een wijziging in het inkoopbeleid afdoende tijdig en gemotiveerd bekend is gemaakt. Zowel de vraag of de wijziging van het inkoopbeleid tijdig kenbaar is gemaakt, als de vraag of de wijziging afdoende gemotiveerd is, dient steeds beoordeeld te worden in het licht van de ‘aard en impact’ van de wijziging.
Conclusie
Wat opvalt aan de nieuwe regeling is dat de jurisprudentie van de afgelopen jaren over de transparantieregeling zorginkoopproces er niet in is vastgelegd. Dat is jammer.
Uit de jurisprudentie volgt dat uit de transparantieregeling voortvloeit dat van zorgverzekeraars mag worden verlangd dat zij een objectief, transparant en niet discriminatoir inkoopbeleid voeren en dat dat ook betekent dat zorgverzekeraars niet enkel aan hun verplichtingen voldoen als zij hun eigen inkoopbeleid naleven maar dat zij dit inkoopbeleid ook daadwerkelijk op een objectieve, transparante en niet discriminatoire wijze vorm moeten geven.
Kortom, als deze jurisprudentie zou zijn opgenomen in de nieuwe regeling had dat nog meer transparantie gegeven aan het zorginkoopproces. De verwachting is dan ook dat onverkort een belangrijke rol voor de rechter zal zijn weggelegd om aan de hand van ook de nieuwe regeling, de echte verhoudingen tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders tijdens het zorginkoopproces te bepalen.
