Schending van zorgplicht jegens bestuurder van failliete onderneming

In een uitspraak van Gerechtshof Den Haag van 3 december 2024 (recent gepubliceerd) stond de zorgplicht van accountants jegens derden centraal. Alsberg Accountants & Adviseurs B.V. (hierna: “Alsberg”) werd ingeschakeld door een curator voor zijn rechtmatigheidsonderzoek. Het rapport van Alsberg lag in eerste aanleg ten grondslag aan de veroordeling van de bestuurders in privé voor een bedrag van ruim € 800.000.

In hoger beroep zijn de bestuurders zo goed als vrijgesproken. De bestuurders vorderen vervolgens schadevergoeding (o.a. kosten verweer) van de accountant wegens schending van de zorgplicht. Nadat de tuchtrechter al een berisping aan de accountants had opgelegd, stelt het hof vast dat Alsberg onrechtmatig heeft gehandeld jegens de bestuurders door, kort gezegd, het uitbrengen van een misleidend rapport aan de curator. Alsberg wordt veroordeeld tot vergoeding van een bedrag van bijna € 350.000 aan de bestuurders.

De uitspraak van het Hof wordt hierna nader toegelicht. Afgesloten wordt met een aantal praktijktips om aansprakelijkheid te voorkomen. 

Rechtmatigheidsonderzoek in faillissement

In faillissementen komt het regelmatig voor dat een curator accountants of financieel deskundigen inschakelt om de administratie van de failliete onderneming of bepaalde transacties te analyseren. Een dergelijk onderzoek heeft al snel het karakter van een persoonsgericht onderzoek. De accountant dient bij dergelijke onderzoeken een hoge mate van zorgvuldigheid te betrachten. Het niet horen van een persoon, op wie het onderzoek betrekking heeft, leidt volgens vaste jurisprudentie er – bijvoorbeeld – toe dat het rapport is gebaseerd op een ondeugdelijke grondslag.

Alsberg heeft in deze zaak miskent dat sprake was van een persoonsgebonden onderzoek en de verplichtingen die daaruit voortvloeien niet nageleefd. De Accountantskamer heeft daarom Alsberg de maatregel van berisping opgelegd. Maar Alsberg wordt door de bestuurders ook in een civiele aansprakelijkheidsprocedure betrokken wegens schending van de zorgplicht. 

Bij het antwoord op de vraag of sprake is van een schending van de zorgplicht gaat het er onder meer om of:

• de accountant heeft gehandeld in overeenstemming met de normen en standaarden die in zijn beroepsgroep algemeen worden aanvaard;
• de accountant door zijn werkzaamheden een juist beeld heeft gecreëerd;
• het gevaar van schade voor een derde redelijkerwijs voorzienbaar was;
• de accountant maatregelen heeft getroffen en waarschuwingen heeft gegeven ter voorkoming van het gevaar op schade;

De zaak: LED-banners en discussie over de term “contractwaarde” 

Digital Exposure Systems (hierna: “DES”) exploiteerde LED-boarding rondom voetbalvelden. Langlopende huurcontracten voor LED-boarding met voetbalclubs Willem II en Vitesse (samen met andere activa/passiva) werden in 2009 overgedragen aan een nieuwe vennootschap binnen dezelfde groep voor een koopsom van € 2.659,09. Toen DES in 2013 failliet ging, vond de curator dat een te lage koopsom was betaald. Hij schakelde een accountant in om de administratie te onderzoeken, waarbij met name gekeken diende te worden naar de “waarde” van de overgedragen huurcontracten.

De accountant berekende op basis van kasstromen een positieve contractwaarde van ruim € 805.000. Dit bedrag werd door de curator gevorderd van de bestuurders in privé. Het Alsberg-rapport werd als onderbouwing van de vordering gebruikt. De rechtbank Amsterdam wees de vorderingen van de curator toe en veroordeelde de bestuurders tot betaling van dit volledige bedrag.

In hoger beroep werd die veroordeling vernietigd, onder meer omdat uit een contra-expertise zou zijn gebleken dat de overgedragen huurcontracten een negatieve waarde hadden en geen rekening is gehouden met de andere overgedragen activa/passiva. De bestuurders stelden vervolgens de accountant aansprakelijk: zonder het misleidende Alsberg-rapport waren de bestuurders in eerste aanleg niet veroordeeld.

Door het verkeerde gebruik van het woord contractwaarde heeft de accountant volgens het Hof zijn zorgplicht geschonden. Met die term wekte hij de indruk dat een waardering was uitgevoerd, terwijl het rapport in werkelijkheid slechts (toekomstige) kasstromen weergaf. De curator en later ook de rechtbank mochten het rapport als waarderingsrapport interpreteren, waardoor het de basis werd voor een schadeclaim van ruim € 805.000. De accountant heeft volgens het Hof bovendien onvoldoende gewaarschuwd voor misinterpretatie en greep ook niet in toen hij wist dat het rapport een centrale rol speelde in de procedure. De accountant had het rapport moeten corrigeren of zelfs moeten intrekken.

Tips voor de praktijk

1. Wees duidelijk over de aard en reikwijdte van de werkzaamheden. 
2. Definieer belangrijke termen. Eén ongelukkig gekozen term kan grote gevolgen hebben. Vooral woorden als waarde(ring), contractwaarde of schade verdienen extra aandacht. 
3. Wees duidelijk over (extern) gebruik van het rapport. 
4. Geef waarschuwingen of tref andere maatregelen als duidelijk wordt dat het rapport of onderdelen daarvan op verkeerde wijze worden geïnterpreteerd of gebruikt. 
5. Leg de opdracht goed schriftelijk vast. 
6. Wees extra zorgvuldig als voorzienbaar is dat derden door het rapport geraakt kunnen worden. In dat geval geldt een verzwaarde zorgplicht.

Heeft u vragen over deze blog of andere gerelateerde juridische vragen? Neem dan contact met ons op. Onze specialisten staan voor u klaar.