Tsjechische vrijstelling auteursrecht AI: Impact in Europa?
Geen auteursrecht voor creaties gemaakt door AI in Tsjechië: wat betekent dit voor AI-creaties in de rest van Europa?
In een recente rechtszaak in Tsjechië, oordeelde de rechter dat een door AI gegenereerd werk nooit door auteursrecht beschermd kan zijn. De zaak draaide om de vraag of een door AI gecreëerde afbeelding, op basis van specifieke instructies van een persoon, als een auteursrechtelijk beschermd werk beschouwd kan worden en, zo ja, of die persoon dan als de auteur van dat werk kan worden beschouwd.
In deze zaak daagde de eiser een advocatenkantoor voor het gerecht, met de vraag om zijn auteurschap te erkennen m.b.t. een afbeelding die hij had gemaakt met behulp van kunstmatige intelligentie. De afbeelding in kwestie toont twee handen die een zakelijk contract ondertekenen en werd zonder zijn toestemming op de website van het advocatenkantoor gepubliceerd.
Rechter: AI-creaties vallen niet onder auteursrecht
De opdracht, ook wel de prompt genoemd, van de eiser was om: “een visuele weergave te maken van twee partijen die een zakelijk contract ondertekenen in een formele setting, zoals een vergaderzaal of een kantoor van een advocatenkantoor in Praag. Laat gewoon de handen zien".
Eiser stelde dat de afbeelding door AI is gecreëerd op basis van deze specifieke opdracht, wat hem de auteur van deze afbeelding maakt. Hij slaagde er echter niet in om te bewijzen dat hij inderdaad degene was die de AI-instructies had gegeven. De rechtbank oordeelde dat zijn persoonlijke verklaring niet overtuigend had aangetoond dat hij de 'auteur' was in de traditionele zin. Eiser heeft het werk niet zelf gecreëerd, het is gecreëerd met behulp van kunstmatige intelligentie en er kan niet worden vastgesteld op basis van welke specifieke opdracht, aldus de rechter.
De rechter ging verder en maakte zijn stelling rondom dit onderwerp glashelder. “Het auteursrecht is een absoluut recht dat toekomt aan een individu. Als de afbeelding in kwestie niet door verzoeker persoonlijk is gecreëerd, maar door een kunstmatige intelligentie, kan het per definitie geen auteursrechtelijk werk zijn.”
Impact op Europese auteursrechtwetgeving
Volgens het auteursrecht kan alleen een natuurlijk persoon de auteur zijn van een werk en kunstmatige intelligentie is dat ‘zeker niet’, legt de rechter uit. De opdracht van de eiser, die de basis zou moeten zijn voor de afbeelding, was eerder een suggestie voor het werk of mogelijk een idee, wat op zichzelf geen auteursrechtelijk beschermde werken zijn onder de Auteurswet. De afbeelding is dus niet alleen niet het auteursrechtelijk beschermde werk van de eiser, het is überhaupt geen auteursrechtelijk beschermd werk.
Toekomstige implicaties en ontwikkelingen
Deze uitspraak benadrukt de complexiteit rondom het auteursrecht en AI. Mogelijk was deze zaak anders uitgevallen als de prompt specifieker was, bijv. omtrent het kleurgebruik, de sfeer en andere details, en de eiser objectieve bewijzen had aangeleverd om aan te tonen dat hij de opdracht aan de kunstmatige intelligentie had gegeven. Ondertussen is het mogelijk om met de nieuwste premium versie van ChatGPT specifieke delen van de door DALL-E gegenereerde afbeeldingen aan te passen en nog specifiekere prompts genereren, waardoor een dergelijke afbeelding mogelijk eerder als een auteursrechtelijk beschermd werk wordt gezien.
Aangezien het auteursrecht is geharmoniseerd in de Europese Unie, is het de bedoeling dat het auteursrecht in alle lidstaten uniform wordt toegepast. Het moet dus in elke lidstaat hetzelfde worden uitgelegd. De vraag is nu of rechters in andere landen, zoals Nederland, de redenering van de rechter in Praag zullen overnemen. We houden je op de hoogte over deze ontwikkelingen!
Mocht je in de tussentijd vragen hebben over AI en auteursrecht, neem dan contact op met vetjens@bg.legal.
Dit artikel is mede geschreven door Noa Rubingh.
