Banken verplicht om zakelijke bankrekening te openen
In de wet is vastgelegd dat banken aan particulieren in Europa een basisbetaalrekening moeten aanbieden. Voor zakelijke cliënten ontbreekt een dergelijke wettelijke bepaling. Daardoor zijn banken op grond van de wet niet verplicht om een zakelijke bankrekening aan te bieden. Op grond van hun contractsvrijheid mogen zij dit weigeren. In een eerdere blog heb ik toegelicht dat rechters van mening zijn dat een bank soms toch verplicht is om een zakelijke bankrekening te openen. Omstandigheden die daarbij een rol spelen zijn bijvoorbeeld de vraag of het openen van de zakelijke bankrekening leidt tot een integriteitsrisico voor de bank, of er redenen zijn waarom de bank geen vertrouwen zou hebben in de potentiële cliënt en of er geen enkele andere bank bereid is om een zakelijke bankrekening te openen.
Oordeel Hoge Raad: bijzondere zorgplicht bank
Inmiddels heeft ook de Hoge Raad, ons hoogste nationale rechtsorgaan, geoordeeld over de vraag of een bank onder omstandigheden verplicht is om een zakelijke bankrekening te openen. De Hoge Raad beantwoordt deze vraag bevestigend. Hij geeft aan dat op banken op grond van hun maatschappelijke positie ook ten aanzien van niet-consumenten de verplichting kan rusten om een betaalrekening aan te bieden. Een bank heeft dus een bijzondere zorgplicht. Daarom moet een bank rekening houden met de belangen van de cliënt, zoals het belang van een ondernemer bij toegang tot het bancaire verkeer. Daarbij weegt de Hoge Raad zwaar mee dat het zonder een betaalrekening vrijwel onmogelijk is om deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer en om een bedrijf te exploiteren. De contractsvrijheid van een bank om een zakelijke cliënt te weigeren, kan om die reden dus worden beperkt. De uitspraak van de Hoge Raad is hier te vinden.
Heb ik altijd recht op een zakelijke bankrekening?
In beginsel is een bank door haar bijzondere zorgplicht dus verplicht om een zakelijke bankrekening te openen. Maar in sommige gevallen kan een bank een gerechtvaardigd belang hebben om een zakelijke cliënt toch te weigeren. De Hoge Raad geeft aan dat dit belang gelegen kan zijn in toezichtrechtelijke eisen of integriteitsrisico’s die specifiek aan de potentiële zakelijke cliënt zijn verbonden. Een bank heeft bijvoorbeeld verplichtingen uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Op grond van deze wet moet een bank een onderzoek doen naar een potentiële cliënt en moet zij voldoende inzicht hebben in de geldstromen binnen de onderneming. Als een bank van mening is dat er onaanvaardbare (integriteits)risico’s bestaan ten aanzien van de potentiële cliënt, dan heeft de bank een belang om het openen van een zakelijke bankrekening te weigeren.
Terechte weigering om een zakelijke bankrekening te openen?
De vraag is natuurlijk of een bank terecht een beroep doet op een gerechtvaardigd belang wanneer zij weigert om een zakelijke bankrekening te openen. Banken zijn in de praktijk over het algemeen redelijk risicomijdend. Daardoor zullen zij bij een beetje twijfel al snel weigeren om een zakelijke bankrekening te openen. Daarom is het belangrijk om de belangen van de ondernemer duidelijk uiteen te zetten en te onderbouwen. Want hoe groter het belang van de ondernemer bij een zakelijke bankrekening, hoe beter de bank zal moeten onderbouwen waarom zij de aanvraag afwijst.
Toetsing door de rechter
Als een bank ook na een uitgebreide onderbouwing en toelichting van de ondernemer blijft weigeren om een zakelijke bankrekening te openen, kan de zaak worden voorgelegd aan een rechter. De rechter zal dan toetsen of de bank inderdaad een gerechtvaardigd belang heeft om het openen van een zakelijke rekening te weigeren. Als dat het geval is, zal de rechter een belangenafweging maken. Weegt het belang van de ondernemer bij het openen van een zakelijke bankrekening zwaarder dan het belang van de bank om geen zakelijke bankrekening te openen? In dat geval zal de rechter de bank verplichten om toch een zakelijke bankrekening te openen.
Conclusie
In beginsel is een bank verplicht om een zakelijke bankrekening te openen voor een onderneming. Een bank kan echter vinden dat zij een gerechtvaardigd belang heeft om het openen van een zakelijke bankrekening te weigeren. Of dit belang van de bank inderdaad aanwezig is en of dat belang ook zwaarder moet wegen dan het belang van de ondernemer, kan door een rechter worden getoetst. Als de rechter vindt dat het belang van de ondernemer bij het openen van een zakelijke bankrekening zwaarder weegt dan het belang van de bank, moet de bank alsnog een zakelijke bankrekening openen.
Weigert uw bank een zakelijke bankrekening te openen?
Indien u een zakelijke bankrekening wilt openen en de bank weigert dat, dan kan BG.legal u daarbij helpen. Mocht u hier vragen over hebben of meer informatie willen, neem dan vooral contact op.
Dit artikel is geschreven door Lisan Vermeer, advocaat ondernemingsrecht bij BG.legal.
Nog meer weten? Het 'recht' op een bankrekening: een overzicht.
