Eigendom op data
Wie is eigenaar van digitale gegevens (data)? Wie is eigenaar van fysieke documenten? Kun je beslag leggen op data?
Casus
In deze zaak [1] had een US bedrijf een medicijn ontwikkeld. Zij geeft opdracht aan een Nederlands bedrijf om klinische onderzoeken uit te voeren en daar data van te verzamelen. De relatie raakt verstoord. Het US bedrijf legt bewijsbeslag onder het Nederlandse bedrijf op alle data waar het Amerikaanse bedrijf eigenaar van was (geworden). Zij vordert afgifte van deze documenten. The Netherlands Commercial Court (NCC) geeft een beslissing in deze zaak.
De Agreement for Clinical Trials Management Services die partijen hebben gesloten bepaalt:
“Ownership of data and intellectual property
All data (including without limitation, written, printed, graphic, video and audio material, and information contained in any computer database or computer readable form) generated by PRA in the course of conducting the Services (the “Data”) and related to the Services will be Sponsor’s property. Any copyrightable work created in connection with performance of the Services and contained in the Data will be considered work made for hire, whether published or unpublished, and all rights therein will be the property of Sponsor as employer, author and owner of copyright in such work.
PRA understands and agrees that the underlying rights to the intellectual property and materials that are the subject of this Agreement, including, without limitation, all intellectual property rights in Sponsor’s drug candidates or products and assays, are owned solely by Sponsor. “
Toepasselijk recht
Partijen hadden in de overeenkomst gekozen voor het recht van de Staat New York. De rechtbank overweegt dat dat recht van toepassing is op:
- De uitleg van de overeenkomst
- De gevolgen van het niet nakomen van een verplichting uit de overeenkomst (waaronder een beroep op een opschortingsrecht).
De rechtbank overweegt verder dat Nederlands recht van toepassing is op:
- vragen over eigendomsrechten. Immers hier gaat het om documenten en gegevens die zich in Nederland bevinden.
- vragen over overdracht/afgifte van eigendom.
Wie is eigenaar van de documenten en data?
Daarbij moet de rechtbank een viertal vragen beantwoorden:
1. Kan een eigendomsrecht worden gevestigd op data?
Onder verwijzing naar artikel 5.1 juncto artikel 3.2. BW overweegt de rechtbank dat, naar huidig Nederlands recht, er geen eigendom mogelijk is op data. Eigendom kan alleen betrekking hebben op ‘zaken’. En ‘zaken’ zijn ‘voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten’. Data / digitale bestanden vallen daar niet onder.
De rechtbank overweegt: “The Court notes that although it may be desirable in this digital day and age to apply the concept of ownership analogously to digital data, this would be contrary to the “closed” system of Dutch property law in which rights are specifically enumerated. It would also encroach on the domain and prerogatives of the legislative branch. As a result, it is not up to the courts to determine the rights in rem that can be vested in digital data.”
2. Rust er een eigendomsrecht op persoonsgegevens?
De rechtbank overweegt dat er geen eigendomsrecht rust op persoonsgegevens. Een eigendomsrecht zou wel kunnen rusten op het fysieke object waar het persoonsgegeven onderdeel van vormt. Afgifte van de gegevensdrager waar de persoonsgegevens op zijn opgeslagen, vormt een verwerking van persoonsgegevens. De AVG is niet van toepassing op documenten dat geen namen van deelnemers aan de onderzoeken of nummers die te herleiden zijn tot deelnemers, bevat. De rechtbank overweegt dat partijen ‘gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijken’ zijn. Het verstrekken van persoonsgegevens door het Nederlandse bedrijf aan de US partij is op zich rechtmatig en valt onder artikel 9(2)(j) AVG. Echter, afgifte van de documenten met persoonsgegevens aan de US partij, is niet toegestaan omdat de US geen passend beschermingsniveau heeft.
3. Welke data valt onder de definitie van data uit de overeenkomst?
De rechtbank past hier het recht van de staat New York toe en kijkt naar de letterlijke tekst van de overeenkomst. Dit betekent dat ‘data’ wordt uitgelegd als alle data gegenereerd door de Nederlandse partij. Dit tenzij de overeenkomst bepaalde data hiervan uitzondert. Dit betekent dat ‘data’ ook omvat de ruwe data, de brondocumenten en de Investigator File. Software en andere data die niet specifiek voor de US partij is ontwikkeld, valt niet onder de definitie van ‘data’.
4. Wie is eigenaar van de fysieke documenten op het moment van creatie?
De Nederlandse partij beroept zich op art. 5:16 (1) BW. Omdat zij eigenaar was van het papier en de inkt, zou zij eigenaar zijn geworden van het fysieke document. De US partij beroept zich op art. 5:16 (2) BW en stelt dat het document in haar opdracht is gemaakt en dat zij dus eigenaar is geworden. De rechtbank overweegt, onder verwijzing naar de overeenkomst, dat het de bedoeling van partijen is geweest dat de US partij, al tijdens de uitvoering van de werkzaamheden en zonder dat een daadwerkelijke ‘levering’ nodig was, eigenaar is geworden van de fysieke documenten.
Dit betekent dat de Nederlandse partij de documenten moet afgeven. De Nederlandse partij beroept zich op een opschortingsrecht omdat de US partij de eindfactuur niet heeft betaald. De rechtbank overweegt dat de eindfactuur nog niet verzonden had mogen worden. Eerst had de Nederlandse partij aan haar laatste verplichting moeten voldoen, zijnde het opsturen van de documenten. En dat weigerde de Nederlandse partij nu juist. Daarom verkeert de US partij niet in gebreke.
Conclusie
De rechtbank verklaart voor recht dat de US partij eigenaar is van de fysieke documenten. Partijen moeten in overleg met de deurwaarder onderzoeken welke bestanden aan de US partij afgegeven moeten worden.
Wat betekent dit voor de praktijk?
- Omdat eigendom op data niet mogelijk is, zouden partijen in een overeenkomst afspraken moeten maken over wie wat met data mag en wie waar recht op heeft. In een overeenkomst kan een juridische situatie worden gecreëerd die een eigendomsrecht benadert.
- Bij beslag op data moet nauwkeurig worden beschreven wat de inhoud is van bestanden waar beslag op is gelegd.
- Soms kan er sprake zijn van een intellectueel eigendomsrecht op data (auteursrecht of databankenrecht). Dat kan dan een basis bieden om vorderingen of verweren op te baseren.
Vragen over overeenkomsten/discussie/vragen met betrekking tot (juridische aspecten van) data? Vraag het aan mij: wijst@bg.legal
[1] Rechtbank Amsterdam (NCC), 21 april 2023, ECLI:NL:RBAMS:2023:2540
