Brüksel Temyiz Mahkemesi yakın zamanda “GRATIS” kelime markasının Benelüks marka siciline kaydedilip kaydedilemeyeceği sorusunu ele aldı. Davacı, Türk şirketi GRATIS IC VE DIS TICARET A.S., temizlik ürünleri (sınıf 3), farmasötik ürünler (sınıf 5), ev eşyaları (sınıf 21) ve giyim (sınıf 25) dahil olmak üzere geniş bir ürün ve hizmet yelpazesi için “gratis” logosunu marka olarak tescil ettirmeye çalışmıştı.
Mahkemenin Değerlendirmeleri
Benelüks Fikri Mülkiyet Ofisi (BOIP), bu başvuruyu markanın salt açıklayıcı olması (madde 2.11(1)(b) BCIP) ve ayırt edici niteliğinin bulunmaması (madde 2.11(1)(c) BCIP) gerekçesiyle reddetti. BOIP’ye göre “gratis” kelimesi yalnızca bir ürün veya hizmetin ücretsiz doğasına işaret eder ve ticari kökeni belirtmeye hizmet etmez.
Mahkeme, bu ret gerekçelerinin doğru uygulanıp uygulanmadığını değerlendirirken Avrupa içtihatlarına dayandı. Bu içtihatlara göre, tescil için gerekli en düşük düzey bir ayırt edicilik yeterli olsa da, bu her işaretin kaydedilebileceği anlamına gelmez. Temyiz Mahkemesi, “gratis” kelimesinin Fransızca ve Hollandacada yalnızca “ücretsiz” anlamına geldiğini ve ticarette yaygın olarak bir promosyon terimi olarak kullanıldığını belirledi. Ortalama tüketici için bu kelime yalnızca mal veya hizmetin bir özelliğine atıfta bulunur, ticari kökenine değil.
Mahkeme ayrıca markanın grafik sunumuna da baktı. İşaret, mor renkli bir dikdörtgenin içinde blok harflerle “gratis” kelimesiyle sunulmuştu. Mahkeme, bu grafik unsurların çok banal ve dekoratif olduğunu ve ayırt edici niteliğe yeterince katkıda bulunmadığını belirtti. Hayal gücü veya özgün bir unsur kombinasyonu yoktu; bu nedenle grafik tasarım kendi başına ayırt edici değildi.
Son olarak, GRATIS markanın en azından parfümler ve kozmetikler gibi belirli bazı ürün ve hizmetler için tescil edilmesi gerektiğini savundu. Bu savunma da reddedildi. Mahkemeye göre, “gratis” kelimesi bu kategorilerde de açıklayıcı veya ayırt edici değildir, çünkü yalnızca bu ürünlerin ücretsiz sunulduğunu veya verildiğini ifade eder.
Karar
Temyiz Mahkemesi bu nedenle BOIP’in reddini onadı. Karar, ticarette salt açıklayıcı olan kelimelerin, basit grafik unsurlar eklense bile marka koruması almayacağını vurgulamaktadır. Marka koruması elde etmek isteyen şirketler, ayırt edici ve özgün işaretler sağlamalıdır.
Ayrıca bu karar, ürün veya hizmet listesinin daraltılmasının, başvurulan markanın temelde ayırt edici olmadığı durumlarda fark yaratmadığını göstermektedir. GRATIS’in davası reddedildi. Bu dava, dikkatli bir marka stratejisinin ve markanın ayırt ediciliğinin eleştirel bir şekilde değerlendirilmesinin önemini ortaya koymaktadır.
Hereby the English version.
