Geen auteursrechtelijke bescherming op ontwerp
Onlangs heeft de rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een geschil waarbij Coast Cycles de onderneming Phatfour beschuldigt van inbreuk op haar auteursrecht en subsidiair wegens slaafse nabootsing van haar ontwerp van de ‘Fatbikes’.
Achtergrond
Wat deze uitspraak zo relevant maakt is haar internationale karakter. In onderhavige zaak gaat het om het ontwerp van een fiets. De auteursrechten op het ontwerp worden overgedragen aan een onderneming in Singapore. Het prototype van de fiets wordt voor het eerst gepresenteerd op een beurs in de Verenigde Staten. Een jaar later wordt de productieversie van het ontwerp op een beurs in Duitsland te koop aangeboden.
In 2018 produceert en verkoopt Phatfour de door haar ontworpen Fatbikes.
Wel of geen auteursrecht?
Auteursrecht
Naast het herhalen van het EOK&PS leerstuk[1] geeft de rechtbank aan dat “de enkele omstandigheid dat het werk of bepaalde elementen daarvan, passen binnen een bepaalde mode, stijl of trend niet betekent dat het werk of deze elementen zonder meer onbeschermd zijn.” De bewijslijst om aan te tonen dat de vormgeving van de verschillende elementen zodanig is dat het ontwerp door de maker op een voldoende eigen wijze uiting heeft kunnen geven aan de vigerende stijl, trend of mode, ligt bij de maker. In dit geval dus bij Coast Cycles.
Het verweer dat de losse elementen van het ontwerp van de Fatbike kopieën zijn van het prior art (vintage minifietsen uit de jaren ’60 en ’70) en dat kenmerkende elementen technisch bepaald zijn waardoor er geen auteursrecht kan rusten op het ontwerp, volgt de rechtbank niet. Volgens de rechtbank dienen sommige elementen een technisch effect, maar is de vormgeving niet uitsluitend daardoor bepaald. En dus zou er sprake kunnen zijn van auteursrechtelijke bescherming.
Beroep op het auteursrecht
Om een beroep te kunnen doen op het auteursrecht, moet eerst vastgesteld worden of in het land van oorsprong aan het ontwerp auteursrechtelijke bescherming toekomt, aldus artikel 2 lid 7 van de Berner Conventie. Phatfour heeft terecht aangevoerd dat de eerste openbaring van het werk (hoewel als prototype) plaats vond in de Verenigde Staten. Coast Cycles moet in dit geval bewijzen dat in de Verenigde Staten het ontwerp van haar Fatbike auteursrechtelijke bescherming toekomt. Dit heeft zij niet gedaan.
Phatfour heeft de opinie van een Amerikaanse advocaat in het geding gebracht waarin uitgebreid is toegelicht dat aan de verschillende elementen geen auteursrechtelijke bescherming toekomt in de Verenigde Staten. Coast Cycles heeft dit niet weersproken. Gelet hierop heeft de rechtbank geoordeeld dat aan het ontwerp van Coast Cycles geen auteursrechtelijke bescherming toekomt.
Belang van deze uitspraak
Uit deze uitspraak kunnen we opmaken dat:
- Als een werk (of bepaalde elementen daarvan) past binnen een bepaalde mode, stijl of trend het werk auteursrechtelijk beschermd kan zijn. De bewijslijst dat het een oorspronkelijk werk is, ligt bij de maker.
- Elementen in een werk die een technisch effect dienen, waarvan de vormgeving niet uitsluitend daardoor bepaald is, auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn;
- Het van belang is waar het werk (of prototype) voor het eerst op de wereld aan het publiek wordt geopenbaard c.q. of aan het werk in dat land wel auteursrechtelijke bescherming toekomt.
Wordt er inbreuk gemaakt op jouw auteursrecht of wordt je beticht van inbreuk op het auteursrecht van een ander? Neem dan vrijblijvend contact op met onze specialist Mustafa Kahya (kahya@bg.legal).
[1] Eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijke stempel van de maker.
