Is de vormgeving van een website auteursrechtelijk beschermd?

Productfoto’s niet auteursrechtelijk beschermd?

Deze vragen kwamen aan de orde in een geschil tussen twee webshops. De ene webshop was van Red Prestige (www.redprestige.com) die op deze website (white label) brillen aanbiedt waar het merk ‘Red Prestige’ op is aangebracht. Van de brillen zijn foto’s gemaakt die op de website zijn geplaatst.

De andere webshop was van 'Soleil District' die op haar website ook dezelfde white label brillen aanbiedt. Red Prestige vond dat de twee websites teveel op elkaar leken en vond dat de foto’s die ‘Soleil District’ gebruikte van haar website afkomstig waren.

De rechtbank[1] schetst allereerst het juridisch kader:

“Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, is vereist dat het desbetreffende werk een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Het werk moet oorspronkelijk zijn, in de zin dat het een eigen intellectuele schepping van de maker is die de persoonlijkheid van de maker weerspiegelt en tot uiting komt door de vrije creatieve keuzes van de maker bij de totstandkoming van het werk (de zogenoemde werktoets).”.

Kortom, bij het maken van de website moeten ‘creatieve keuzes’ zijn gemaakt. Volgens Red Prestige waren de volgende creatieve keuzes gemaakt:

• de vlakverdeling, onder meer de grootte en rangschikking van de wervende foto’s;
• de gebruikte glans;
• de gecentreerde plaatsing van de naam Red Prestige;
• het gebruik en de situering van de slogans “ Made from different cultures. Represent yours”;
• de wijze van presentatie van de zonnebrillen met daaronder gecentreerd de modelnaam en daaronder gecentreerd de prijs;
• de combinaties van de zonnebrillen, waarbij soms een duo (twee zonnebrillen in één foto) of triple (drie zonnebrillen in één foto) wordt geplaatst;
• als een zonnebril wordt aangeklikt volgen de details van die zonnebril waarbij weer keuze zijn gemaakt zoals plaatsing van de zonnebril in het midden, links daarvan een fotoladder met kleinere foto’s van die zonnebril uit allerlei hoeken, rechts daarvan de naam van de zonnebril en daaronder de details.

Red Prestige heeft bij de bouw van haar website gebruik gemaakt van een standaard pakket om websites te bouwen. Binnen het standaard pakket zijn keuzes gemaakt met betrekking tot de inrichting van de website. Zo heeft Red Prestige gekozen voor het thema ‘prestige’. Door de keuze voor dit thema zijn een aantal vormgevingsaspecten bepaald. De rechtbank overweegt dat dit betekent dat de website in grote mate het stempel draagt van de keuzes die door de aanbieder van het standaard pakket zijn bepaald bij de keuze voor het thema “Prestige”. De eigen keuzes van Red Prestige zijn niet van dien aard dat de website doordoor een (nieuw) eigen, oorspronkelijk karakter heeft gekregen. Dit betekent dat op de website als geheel geen auteursrecht rust.

Zijn foto’s van producten met auteursrecht beschermd?

De foto’s van de brillen zijn te verdelen in drie categorieën:

1. gewone productfoto’s (foto’s met daarop alleen een zonnebril); de rechtbank schat dat 95% van de overgenomen foto’s, dit soort foto’s zijn;
2. creatieve productfoto’s (foto’s van een of meer zonnebrillen waarbij een bepaalde achtergrond en/of een bepaalde compositie is gebruikt);
3. artistieke/creatieve (foto’s waarop modellen en of zogenoemde influencers de zonnebrillen dragen).

1. Gewone productfoto's

Hiervan oordeelt de rechtbank dat op deze foto’s geen auteursrecht rust omdat het gaat om ‘functioneel en technisch bepaalde keuzes en niet om vrije, creatieve keuzes waarmee Red Prestige de foto’s een eigen oorspronkelijk karakter en een persoonlijke stempel heeft weten te geven’.

2. Creatieve productfoto’s en 3. Artistieke foto’s.

Hiervan oordeelt de rechtbank dat op deze foto’s wel auteursrecht rust omdat ‘bij die foto’s wel vrije, creatieve keuzes zijn gemaakt, waardoor de foto een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt.’

Wie heeft het auteursrecht op de foto’s?

De creatieve productfoto's en foto’s met modellen zijn door de Chinese fabrikant gemaakt. Deze heeft het auteursrecht contractueel overgedragen aan Red Prestige. Red Prestige heeft deze overeenkomsten in het geding gebracht. Daardoor geldt Red Prestige als auteursrechthebbende.

Dit is niet het geval ten aanzien van de foto’s van de influencers. Deze hebben, tegen betaling, een foto gemaakt van henzelf waarbij zij de bril dragen. Red Prestige heeft niet kunnen aantonen dat het auteursrecht aan haar was overgedragen. En dus gaat de rechtbank ervan uit dat Red Prestige geen auteursrechthebbende is op die foto’s.

Wat is de winst die moet worden afgedragen?

Red Prestige heeft, op grond van de auteurswet, gevorderd dat de winst moet worden afgedragen die met de verkoop van de brillen is gemaakt. Daarvoor zou een accountant een berekening moeten maken van de nettowinst die gemaakt is met de verkoop van de brillen.

De rechtbank overweegt dat geen sprake is van verkoop van inbreukmakende producten. De verkochte brillen an sich maakten geen inbreuk op intellectuele eigendomsrechten.

De rechtbank overweegt dat de andere webshop geld heeft bespaard doordat zij niet zelf creatieve foto’s heeft laten maken en ‘heeft geparasiteerd op de inspanningen van Red Prestige’. De rechtbank begroot de af te dragen winst op het bedrag van het maken van die foto’s’, zijnde € 3.500,=.
Verder wordt de gedaagde veroordeeld in de proceskosten aan de zijde van Red Prestige tot het bedrag van € 12.581,77.

Wat betekent dit voor de praktijk:

• Wanneer bij het bouwen van een website gebruik wordt gemaakt van een standaard pakket, en daarbinnen keuzes worden gemaakt, dan ontstaat daar waarschijnlijk geen auteursrecht. Dit betekent voor de gebruiker van zo’n website dat het risico bestaat dat een concurrent een vergelijkbare website kan maken en dat daar niet tegen opgetreden kan worden.
• Ondanks dat de drempel voor het ontstaan van auteursrecht laag is, kan het zijn dat er op recht-toe-recht-aan productfoto’s geen auteursrecht ontstaat. Het overnemen daarvan kan niet met een beroep op auteursrecht worden verboden.
• Voor een beroep op auteursrecht moet je auteursrechthebbende zijn. Auteursrecht moet schriftelijk worden overgedragen (akte van overdracht) en daar moet je bewijs van kunnen laten zien.

Voor vragen over auteursrecht op website of foto’s kun je contact opnemen met Jos van der Wijst (wijst@bg.legal).

[1] Rechtbank Amsterdam, 9 februari 2022, ECLI:NL:RBAMS:2022:441

Jos van der Wijst