Help, een food recall, zes tips wat te doen

Een food recall komt in de meeste gevallen onverwacht. De aanleiding kan divers zijn; een consument wordt ziek na het product te hebben gegeten, bij een routine controle wordt in een laboratorium een besmetting geconstateerd, een toeleverancier ontdekt een fout bij de productie van een grondstof, bij het verpakken van het product is een verkeerd etiket gebruikt, op een nieuwe etiket is een onjuiste samenstelling van het product vermeld, etc. En dan wordt aan u de vraag gesteld: moeten we het product recallen?

U vraagt zich aan bij wie moet ik wat melden? Hoe kan ik mijn schade beperken? De beslissingen die u nu neemt kunnen later van belang zijn bij het afwikkelen van de schade.

Zes tips wat te doen.

1. Stel het gevaar van de besmetting vast. De general food law verplicht ieder levensmiddelenbedrijf om geen levensmiddelen op de markt te brengen die onveilig zijn. Een levensmiddel is onveilig wanneer het schadelijk is voor de gezondheid of wanneer het niet geschikt is voor menselijke consumptie. De eerste taak is dus om vast te stellen of het levensmiddel onveilig is. Door rechters is al bepaald dat de volksgezondheid voorop staat. Dit betekent dat wanneer er aanwijzingen zijn dat een levensmiddel onveilig is, er opgetreden moet worden. Het is daarbij niet nodig dat het onomstotelijk vast staat dat een product onveilig is. Een serieuze aanwijzing kan voldoende zijn om tot actie over te moeten gaan.

Tip: Stel dus als eerste vast of er een serieuze aanwijzing is dat het levensmiddel onveilig is.

2. Meld ik het bij de NVWA? Wanneer u heeft vastgesteld dat er een aanwijzing is dat het levensmiddel onveilig is, dan moet u beoordelen tot welke actie u moet overgaan. Of u moet melden bij de NVWA kunt u beoordelen op basis van de meldwijzer op de website van de NVWA. Waarom zou u niet melden? Wanneer de melding onterecht blijkt te zijn heeft u wel de aandacht van de NVWA op u gevestigd. Dat kan leiden tot extra controles of tot het vaststellen van overtredingen van de warenwet(besluiten) die geen verband houden met het mogelijke onveilige levensmiddel. Waarom zou u wel melden? u voorkomt een sanctie omdat u had moeten melden en u kunt gebruik maken van de kennis en ervaring van medewerkers van de NVWA.

Tip: meldt een onveilig voedingsmiddel tijdig bij de NVWA.

3. Verzamel bewijs. Nadat een recall heeft plaatsgevonden begint het zwarte pieren en begint het verhalen van schade. Degene aan wie u geleverd heeft zal zijn schade op u willen proberen te verhalen. En u zult uw schade willen proberen te verhalen op degene die u een onveilig voedingsmiddel (of grondstof, verpakking, etc. daarvoor) heeft geleverd. U moet hier ook al aandacht voor hebben tijdens de hectiek van het afwegen of een recall moet worden gehouden en tijdens de recall zelf. U wilt voorkomen dat degene die u later aanspreekt een claim kan afwenden met de stelling: had mij dat maar eerder laten weten dan had ik je schade kunnen beperken door dit of dat. U wilt dus voorkomen dat u niet tijdig heeft geklaagd of niet tijdig de andere partij aansprakelijk heeft gesteld. Daarnaast kan hetgeen wordt besproken, informatie die via mails, telefoon, whatsapp, rapporten wordt gewisseld later van belang zijn wanneer het gaat over wie is waarvoor aansprakelijk.

Tip: maak iemand verantwoordelijk voor het maken van verslagen van hetgeen wordt besproken, hoe en welke afspraken zijn gemaakt, wie wat onderzoekt, wat de uitkomsten van onderzoeken zijn, wie tot welke actie besluit, etc. Dat kan ook betekenen dat voicemail / app berichten of sms berichten worden bewaard. Later kan dat van essentieel belang zijn in de discussie wie waardoor en in welke omvang aansprakelijk is.

4. Analyseer uw juridische positie. Na een recall gaat de discussie over wie waarvoor aansprakelijk is en wie wat aan de ander moet betalen. Ook tijdens de (afwegingen voorafgaand aan een) recall is het relevant om te weten wat uw juridische positie is. Een afweging kan anders uitpakken afhankelijk van de vraag of u voor gevolgschade aansprakelijk bent of niet. Uw juridische positie blijkt uit een analyse van de overeenkomsten met uw afnemer (en toeleverancier), zijn in- verkoopvoorwaarden van toepassing waarin aansprakelijkheid is beperkt, zijn deze voorwaarden onderdeel van de overeenkomst geworden (regelmatig worden voorwaarden niet op de juiste wijze van toepassing verklaard en zijn ze dus niet van toepassing), bent u voor een recall verzekerd, wat wordt wel en niet vergoed op basis van uw verzekering ( of de verzekering van uw leverancier), etc.

Tip: breng uw juridische positie zo spoedig mogelijk in kaart zodat u bij het maken van beslissingen over een recall daar rekening mee kunt houden.

5. Beperk schade vooraf. Vaak kan schade door een recall vooraf beperkt worden door daar clausules over op te nemen in inkoop-/verkoopvoorwaarden en/of in de overeenkomst zelf. In veel inkoop- en productie overeenkomsten staat tegenwoordig een recallbepaling. Daar worden niet alleen praktische afspraken gemaakt (wie moet wat doen bij een recall), maar worden ook afspraken gemaakt over wie voor welke schade aansprakelijk is. Vaak worden leveranciers geconfronteerd met inkoopvoorwaarden die niet afgewezen kunnen worden. In de praktijk blijkt het vaak wel mogelijk om aanvullend op de inkoopvoorwaarden afspraken te maken die bepalingen in de inkoopvoorwaarden aanpassen, verzachten, aanvullen, etc. Denk daarnaast ook aan uw juridische structuur. Om schade van een recall bij een bepaalde activiteit te beperken kan het soms zinvol zijn deze activiteit in een aparte rechtspersoon onder te brengen.

Tip: beperk schade door een recall door in overeenkomen, inkoop-/verkoopvoorwaarden daar al aandacht aan te besteden. Daarnaast kunt u uw juridische structuur ook zo inrichten dat risicovolle activiteiten in een aparte rechtspersoon worden ondergebracht.

6. Schakel deskundig advies in. Tijdens een recall is het zaak ook tijdig deskundig juridisch advies in te schakelen. Dat kan door contact met mij op te nemen. Ik heb ervaring met de voorbereiding, uitvoering en (juridische) afwikkeling van een food recall. Ik ben lid van de Nederlandse Vereniging voor Levensmiddelenrecht en heb diverse presentaties verzorgd over food recall.

Tip: neem contact op met mij op 06-50695916 of wijst@bg.legal.

Jos van der Wijst