Kun je een auteursrecht krijgen op een algoritme?

13 sep 2021

Wat is een algoritme?

Een algoritme is een stukje software dat als het ware een recept vormt om tot een bepaald eindresultaat te komen. De software zet de stapjes die daarvoor nodig zijn. Het algoritme wordt getraind om met een dataset de beste uitkomst te krijgen. Dat kan met veel data maar soms is dat niet nodig. Bij het trainen van het algoritme wordt de software steeds aangepast. Dit kan met als doel om uiteindelijk een zodanig getraind algoritme te krijgen (een Kunstmatige Intelligentie / Artificial Intelligence toepassing) dat voorspellend kan zijn.

Het trainen van het algoritme is een samenspel tussen mens en computer. Maar ontstaat daardoor een auteursrecht en zo ja, wie is dan de auteur: de mens of de computer?

Wil er auteursrecht ontstaan dan geldt de toets dat het werk een eigen, oorspronkelijk karakter moet hebben en het persoonlijk stempel van de maker moet dragen. Of zoals het later is uitgelegd in het Infopaq arrest van het Europese Hof van Justitie: ‘auteursrecht kan slechts gelden met betrekking tot materiaal dat oorspronkelijk is in die zin dat het gaat om een eigen intellectuele schepping van de auteur ervan’.

Voldoet het maken van een algoritme aan dit criterium? Is er sprake van een eigen intellectuele schepping van de auteur ervan?

Uitspraak Gerechtshof Den Haag

In een recente uitspraak van het Gerechtshof Den Haag wijdt het gerechtshof overwegingen ‘ten overvloede’ aan de vraag of bepaalde software een auteursrechtelijk beschermd werk oplevert. Deze uitspraak zou analoog relevant kunnen zijn voor de vraag of een algoritme een auteursrechtelijk beschermd werk oplevert.

Het hof overweegt dat:

“Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, is vereist dat een werk een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Het werk moet een eigen intellectuele schepping van de maker zijn die de persoonlijkheid van de maker weerspiegelt, en tot uiting komt door de vrije creatieve keuzes van de maker bij de totstandkoming van het werk. Elementen van het werk die louter een technisch effect dienen of te zeer het resultaat zijn van een door technische uitgangspunten beperkte keuze, zijn van bescherming uitgesloten.”

Bij het maken van een algoritme is de vraag of de keuzes die gemaakt worden ‘louter een technisch effect dienen of te zeer het resultaat zijn van een door technische uitgangspunten beperkte keuze’. Wanneer dat het geval is dan zou er geen sprake zijn van auteursrecht. Of zijn de keuzes aan te merken als de vrije creatieve keuzes van de maker bij de totstandkoming van het werk?
Dit is dus geen ‘nee’ maar ook nog geen ‘ja’.

Waarom is deze vraag relevant?

Een algoritme kan waarde vertegenwoordigen. Er is tijd, energie en kennis gestoken in het maken en trainen van het algoritme. Een maker zou die waarde kunnen willen verzilveren.

Naar Nederlands recht kun je alleen eigenaar zijn van zaken (voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten) en rechten. Omdat data hier niet in past kun je geen eigenaar zijn van data. Een algoritme valt niet onder de definitie van een zaak. Onder rechten vallen ook de intellectuele eigendomsrechten. De volgende intellectuele eigendomsrechten komen in aanmerking:

- octrooi: er worden octrooien verleend op algoritmen.

- databankenrecht: een dataset zou met een databankenrecht beschermd kunnen zijn. De drempel is hoog en het beschermt alleen de databank an sich.

- auteursrecht: is sprake van creatieve keuzes van de maker?

Wanneer een auteursrecht op een algoritme ontstaat dan vormt dit een vermogensrecht. Er zou dus zelfs een zekerheidsrecht op gevestigd kunnen worden (pandrecht). Het kan ook worden geëxploiteerd (door middel van een licentie/gebruiksrecht) en het kan worden overgedragen.

Een auteursrecht kan ook worden gehandhaafd. Er kan worden opgetreden tegen inbreukmakers en inbreukmakers, op grond van de auteurswet, schadeplichtig jegens de auteursrechthebbende.

Kortom, relevant voor makers en gebruikers van algoritmen. En voor degenen die algoritmen van anderen gebruiken; heb je daar toestemming voor nodig of niet?

Over de juridische aspecten van data / AI hebben wij verschillende blogs geschreven. Voor meer informatie over juridisch/ethische aspecten van data/ AI ontwikkelen wij ook het kennisplatform legalAIR (www.legalAIR.nl).

BG.legal heeft een team van advocaten, juristen en data scientists die bedrijven en instellingen adviseert over de juridische aspecten van algoritmen, data, en kunstmatige intelligentie.

Voor vragen hierover kunt u contact opnemen met Jos van der Wijst (06-50695916 / wijst@bg.legal).

 

Jos van der Wijst