Heeft het wetsvoorstel Wtmo gevolgen voor zorginstellingen?

Wetsvoorstel Wet transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo)

Eind vorig jaar, op 20 november 2020, is het wetsvoorstel Wet transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo) ingediend bij de Tweede Kamer. Het doel van het wetsvoorstel is kortgezegd het tegengaan van ongewenste buitenlandse beïnvloeding van Nederlandse maatschappelijke organisaties. Om die reden bevat het wetsvoorstel regels die buitenlandse donaties aan maatschappelijke organisaties inzichtelijk moeten maken. Heeft dit wetsvoorstel gevolgen voor zorginstellingen?

Bereik

Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, wordt de Wtmo van toepassing op maatschappelijke organisaties. Daaronder verstaat de Wtmo (alle) stichtingen, verenigingen, kerkgenootschappen en naar buitenlands recht opgerichte entiteiten die vergelijkbaar zijn met de hiervoor genoemde en die in Nederland duurzaam activiteiten uitoefenen.

Doel

De Wtmo heeft als doel “buitenlandse beïnvloeding bij Nederlandse maatschappelijke activiteiten inzichtelijk te maken en eventueel daaruit voortkomende onwenselijke gedragingen die een bedreiging vormen voor de openbare orde en worden beschouwd als antidemocratisch, onverdraagzaam en anti-integratief te voorkomen.” Volgens het kabinet is het daarvoor noodzakelijk dat geldstromen naar maatschappelijke organisaties – zoals donaties – transparanter worden gemaakt.

Transparantie op verzoek

Het wetsvoorstel introduceert het stelsel van ‘transparantie op verzoek’. Dit stelsel houdt in dat de maatschappelijke organisaties die vallen onder de Wtmo, onder voorwaarden verplicht zijn om op verzoek van de burgemeester, enkele overheidsinstellingen of het OM inzicht te geven in de herkomst, het doel en de omvang van verkregen buitenlandse donaties.

Maatregelen

Het voorstel omvat twee maatregelen:

• Een transparantieverplichting voor buitenlandse donaties (rechtstreeks of via een tussenpersoon) van ten minste EUR 4500,-, indien de donaties afkomstig zijn van buiten de EU of de EER.
• Een transparantieverplichting voor stichtingen ten aanzien van de balans en de staat van baten en lasten.

Implicaties voor zorginstellingen

De tweede maatregel, een transparantieverplichting voor stichtingen ten aanzien van de balans en de staat van baten en lasten, ziet specifiek op niet-commerciële of kleine stichtingen. Op grond van de Wtmo wordt elke stichting in beginsel verplicht om minimaal een balans en een staat van baten en lasten te deponeren bij het handelsregister. De gedeponeerde gegevens kunnen vervolgens worden ingezien door een hele reeks aan (semi-)overheidsinstanties in het kader van hun werkzaamheden. Dit onderdeel van het wetsvoorstel is erop gericht om financieel-economisch misbruik van stichtingen, met name degenen die geen intern toezichthoudend orgaan hebben, te signaleren en te beperken. Heeft de Wtmo nu gevolgen voor zorginstellingen? Op zorginstellingen met een eigen vergunning op grond van de Wet toelating zorginstellingen (Wtzi) is de Regeling verslaglegging Wtzi van toepassing. Daarin is bepaald dat bepaalde zorginstellingen in beginsel moeten voldoen aan de jaarrekeningplicht van Titel 9 Boek 2 BW. Daaronder valt ook het openbaar maken van de jaarrekening (waaronder de balans en de staat van baten en lasten). Voor stichtingen die een eigen Wtzi-vergunning hebben, levert de Wtmo dus geen extra deponeringsverplichting op en heeft deze voorgestelde wettelijke regeling geen gevolgen. Uiteraard houden wij u van de verdere ontwikkelingen ten aanzien van het wetsvoorstel Wtmo op de hoogte. De Wtzi zal overigens per 1 juli 2021 worden vervangen door de Wtza. Eerder heb ik daar ook een blog over geschreven. Wilt u meer weten of heeft u vragen? U kunt altijd contact opnemen met BG.zorg.