Overvallen in de detailhandel. Is de werkgever aansprakelijk voor de gevolgen? Verzekeringsplicht voor de werkgever?
Een overval gaat vaak gepaard met grof geweld en kan ernstige gevolgen hebben voor de betrokken werknemers. Naast fysiek letsel heeft een overval natuurlijk ook een grote psychische impact. Uiteraard is het de overvaller die aansprakelijk is voor de [letsel]schade die hij veroorzaakt. Maar meestal is hij de spreekwoordelijke kale kip en valt daar weinig te halen. Kan de werknemer zijn werkgever aanspreken?
Zorgplicht werkgever
Wettelijk heeft de werkgever een zorgplicht voor de veiligheid van zijn werknemers. Het is echter geen risico aansprakelijkheid. Alleen het feit dat een bedrijf is overvallen maakt de werkgever dus nog niet aansprakelijk. Ook in het kader van een overval is de vraag of de werkgever heeft voldaan aan zijn zorgplicht.
Welke maatregelen mogen verwacht worden?
In ieder geval preventie, waarschuwingen, instructie en toezicht op naleving van de instructies. Inzake preventie kan je denken aan beveiligers, cameratoezicht, alarminstallaties, goede verlichting, met meerdere personen tegelijk werken etc.
Ook zal een werkgever zijn werknemers moeten instrueren [trainingen aanbieden] hoe te handelen in geval van een overval.
Uitspraken
Een werkneemster werd neergeschoten tijdens het aanhouden van een dief en liep een dwarslaesie op. De werkgever had camera’s geplaatst en had eveneens een beveiliger aangenomen. Ook hadden de werknemers een introductietraining gevolgd met betrekking tot winkeldiefstal. De kantonrechter was van oordeel dat de instructie tot het aanhouden van een winkeldief enig risico met zich meebrengt, maar acht dit risico verantwoord nu geen absolute veiligheidsgaranties kunnen worden verwacht. De kantonrechter besliste dat er geen sprake was van werkgeversaansprakelijkheid.
Wel gaf de rechter aan dat de gevolgen van een schietincident niet uitsluitend ten laste van de werkneemster mag komen. De werkgever dient als goed werkgever een behoorlijke verzekering af te sluiten.
Immers in deze zaak had het schietincident plaatsgevonden op de werkplek van de werkneemster, tijdens haar werktijd en in de uitoefening van haar werkzaamheden. Hieronder valt ook het aanhouden van winkeldieven en het verlenen van assistentie bij de aanhouding van winkeldieven. Aan deze activiteit zijn risico’s verbonden.
Ook het Hof Den Bosch nam een verzekeringsplicht aan. Hierbij ging het over een geval waar een medewerker van een TBS instelling meerdere malen door een TBS patiënt was geslagen.
Verzekeringsplicht?
Het blijft een feit dat een overval een van buiten komend onheil is. Dit kan moeilijk geheel kan worden weggenomen. Ook als de werkgever allerlei maatregelen heeft genomen. Op basis van goed werknemerschap kan je stellen dat de werkgever voor dergelijke gevallen een behoorlijke verzekering moet afsluiten. De Hoge Raad heeft eerder uitgemaakt dat er een verzekeringsplicht kan gelden bij verkeersongevallen tijdens werktijd. Geldt dit nu ook in andere gevallen?
Hoge Raad denkt er anders over
De Hoge Raad roept echter een halt toe aan uitbreiding van de verzekeringsplicht van de werkgever.
Het oordeel van het Hof Den Bosch hield dus geen stand. De Hoge Raad oordeelde overigens wel dat de TBS instelling de zorgplicht had geschonden. De TBS instelling is dus wel aansprakelijk op basis van werkgeversaansprakelijkheid.
Maar een uitbreiding van de verzekeringsplicht werd niet aangenomen.
Gelet op deze uitspraak van de Hoge Raad zou in het schietincident de uitspraak van de kantonrechter geen stand houden.
Conclusie
Het advies aan werkgevers in de detailhandel is om te zorgen voor preventie, waarschuwing, instructie en naleving van de instructies. Pas dan heeft de werkgever aan haar zorgplicht voldaan.
Het afsluiten van een behoorlijke verzekering is dus niet verplicht gesteld door de Hoge Raad.
Dit neemt niet weg dat een verzekering wenselijk blijft. De wetgever zou zich daarom kunnen buigen over een verzekeringsstelsel voor dit soort zaken.
Overigens kunnen slachtoffers zich ook wenden tot het schadefonds geweldsmisdrijven waar zij mogelijk een tegemoetkoming kunnen krijgen. Echter de volledige schade wordt niet vergoed vanuit dit fonds. Uiteraard kan de schade nogal oplopen zeker als er arbeidsongeschiktheid ontstaat.
Dit artikel is geplaatst in "De Uitstraling" d.d. 11 juni 2012
