Wanneer wordt een idee / concept / format auteursrechtelijk beschermd?
De afgelopen periode zijn verschillende uitspraken gedaan over de bescherming van formats voor tv programma’s. Deze uitspraken spelen een rol bij vragen over de bescherming van ideeën en concepten. Uit deze uitspraken blijken de eisen waar een idee / concept / format aan moet voldoen om auteursrechtelijk te worden beschermd.
Jumbo / Ravenburger
Jumbo heeft een spelformat ontwikkeld en stelt dat dit auteursrechtelijke is beschermd: de WASGIJ-puzzel. Een WASGIJ-puzzel is een legpuzzel waarbij de afbeelding die gelegd moet worden niet identiek is aan de afbeelding die staat afgebeeld op de doos, maar daar wel een relatie mee heeft. Jumbo stelt dat Ravensburger met haar “What if” puzzels inbreuk maakt op het auteursrecht van Jumbo.
Jumbo stelt dat het spelformat zich kenmerkt door elementen als:
- spelmaterialen in de vorm van twee tweedimensionale grafische voorstellingen, één op de legpuzzel en een op de doos waarin de legpuzzel is verpakt;
- een complete afbeelding van de beeltenis op de legpuzzel behoort niet tot de spelmaterialen;
- de afbeeldingen op de doos en de legpuzzel staan in logische relatie met elkaar.
De voorzieningen rechter oordeelt dat er geen sprake is van auteursrecht. Het door Jumbo geclaimde spelformat is te abstract omdat de meeste elementen daarvan een aspect zijn van één en hetzelfde abstracte spelidee, te weten: een legpuzzel waarbij de puzzelaar niet weet wat er op de legpuzzel is afbeeld, maar alleen een hint krijgt via een gerelateerde afbeelding op de doos.
De voorzieningenrechter verwijst ook naar Duitse en Engelse rechtspraak, waarin auteursrechtelijke bescherming van formats wordt afgewezen. In Nederland is auteursrechtelijke bescherming al eerder aangenomen [zie het Una Voce Particolare-arrest van de HR].
Voorzieningenrechter Rechtbank Den Haag, 21 oktober 2013, Jumbo / Ravensburger
Zie uitspraak
Hollandse Meesters
In deze zaak ging het om een geschil tussen de producent en (mede)ontwikkelaars van een reeks van gefilmde portretten van gerenommeerde Nederlandse beeldende kunstenaars in de 21e eeuw. De (mede)ontwikkelaars stellen dat het format auteursrechtelijk is beschermd. Een derde zou nimmer een identiek uitgewerkt project bedenken en tot stand brengen. De producent betwist dat auteursrecht is ontstaan. Het format zou onvoldoende origineel en geconcretiseerd zijn. De afleveringen worden door verschillende regisseurs naar eigen inzichten en opvattingen vervaardigd, zodat de afleveringen onderling verschillen vertonen in (onder meer) stijl, opbouw, tempo, sfeer, decor en situering. Het zijn op zichzelf staande filmwerken die niet in samenhang bekeken hoeven te worden.
De voorzieningenrechter oordeelt dat de serie Hollandse Meesters geen auteursrechtelijk beschermd format heeft. Een idee moet voldoende zijn geconcretiseerd en vormgegeven om als format te kunnen worden beschermd. Door eisers is onvoldoende onderbouwd welke originele, concrete elementen en vormaspecten er volgens haar toe leiden dat Hollandse Meesters een auteursrechtelijk beschermd format heeft.
Rechtbank Amsterdam, 31 juli 2013, Hollandse Meesters
Zie uitspraak
De geheimen van een goed huwelijk
TV-producent/distributeur Red Arrow heeft met SBS en RTL onderhandeld over verkoop van een TV-format, dat in Denemarken onlangs met groot succes is uitgezonden. Kort nadat het format aan RTL is verkocht brengt SBS een persbericht naar buiten waarin zij aankondigt een programma met soortgelijke elementen te zullen gaan uitzenden als in het format waarover is onderhandeld. Zij heeft dat programma gekocht van Talpa. Red Arrow eist een verbod voor SBS en Talpa om het programma te produceren/distribueren/uit te zenden.
Red Arrow baseert haar vordering op onrechtmatige daad en niet op auteursrecht. De voorzieningenrechter moet allereerst vaststellen of er sprake is van een te beschermen format. De kernelementen waarop Red Arrow zich beroept, en die in beide formats terugkomen, zijn de volgende:
- partnerkeuze door wetenschappers en experts,
- trouwen met de geselecteerde partner bij de eerste ontmoeting,
- het volgen van de koppels en het wel of niet doorzetten van de relatie.
De voorzieningenrechter is van oordeel dat deze drie elementen reeds in verschillende vormen in nationale en internationale formats/TV-programma’s voorkomen.
De drie genoemde elementen zijn dan ook onvoldoende onderscheidend/uniek ten opzichte van reeds bestaande formats/thema’s/ideeën om daaraan rechtstreeks rechten te kunnen ontlenen.
Rechtbank Amsterdam, 31 oktober 2013, (Married at First Sight) ECLI:NL:RBAMS:2013:7183
Zie uitspraak
Wat betekent dit voor de praktijk:
- wil sprake zijn van een auteursrechtelijk beschermd format / idee / concept dat de beschrijven van de kenmerkende details concreet en niet abstract zijn;
- voor een tv-format wordt een Format Bible gemaakt. Beschrijf het format daarin zo concreet mogelijk: hoe wordt het programma gemaakt, welk soort kandidaten zullen worden gezocht, welk type sponsors zullen worden benaderd, waar staan de camera’s opgesteld, uit welke verschillende scènes het programma wordt opgebouwd et cetera;
- om discussies over wie als eerste een format / idee / concept heeft bedacht, deponeer het als een i-depot bij het BBIE. Wij verzorgen i-depots waarbij wij adviseren over de beschrijving van het format / idee / concept;
- voordat je als bedenker met anderen gaat praten moet je zorgen dat of het format/ idee / concept is geregistreerd of dat de ander een geheimhoudingsverklaring heeft ondertekend. Wij stellen geheimhoudingsverklaringen [NDA’s] voor je op.
< Zie ook Fashion & Design
