Bevoegde rechter bij orders na koopovereenkomst voor melkrobots
In deze zaak is tussen BouMatic LLC, gevestigd in Winsconsin USA en anderzijds Idento Operations BV [gevestigd in Nederland] een koopovereenkomst tot stand gekomen. Idento is producent van melkrobots voor de vee-industrie, BouMatic en haar dochter Belgische BGM verkopen onder andere dergelijke melkrobots aan eindgebruikers.
In de koopovereenkomst is bepaald dat BouMatic in 2008 en 2009 een minimum aantal melkrobots zal afnemen van Idento. Tevens is bepaald dat BouMatic bij haar order haar algemene voorwaarden mee zal sturen en Idento zal bij haar orderbevestiging haar algemene voorwaarden meesturen. In de algemene voorwaarden van BouMatic staat dat het recht van Wisconsin van toepassing is en dat de rechter te Wisconsin bevoegd is. In de algemene voorwaarden van Idento staat dat Nederlands recht van toepassing is en dat de rechter van de vestigingsplaats van Idento bevoegd is.
Tussen partijen ontstaat een geschil omdat BouMatic niet het minimum aantal afneemt dat is overeengekomen. BouMatic maakt tegen Idento een procedure aanhangig voor de rechtbank van de staat Wisconsin. De District Court for the Western District of Wisconsin verklaart zich onbevoegd van de vordering van BouMatic kennis te nemen. BGM c.s. hebben tegen dit vonnis beroep aangetekend bij the Court of Appeals. Terwijl die procedure nog aanhangig is start Idento een procedure bij de rechter in Nederland.
Idento vordert o.a. dat de rechtbank voor recht verklaart dat BouMatic tekort is geschoten in de nakoming van de overeenkomst doordat BouMatic te weinig melkrobots van haar heeft afgenomen en dat deze overeenkomst gedeeltelijk is ontbonden. Tevens vordert Idento betaling van openstaande facturen. BouMatic heeft gevorderd dat de rechtbank zich onbevoegd moet verklaren. De rechtbank heeft die vordering afgewezen. Van die afwijzing heeft BouMatic hoger beroep ingesteld.
Welke rechter is bevoegd?
De vraag is wat is doorslaggevend: de koopovereenkomst met de US moeder of de orders van de Belgische dochter.
Het hof is van oordeel dat wat betreft de afname van de melkrobots sprake is van afzonderlijke koopovereenkomsten, die zijn gesloten onder toepassing van de overeenkomst. Voor de meeste facturen geldt dat de order is geplaatst door BGM, wat door Idento met een Order Confirmation aan BGM is bevestigd. Aldus heeft Idento voldoende onderbouwd dat in die gevallen de melkrobots zijn gekocht door BGM, zodat in zoverre sprake is van koopovereenkomsten met BGM.
De vordering op de Belgische dochter
Het hof stelt vast dat in de overeenkomst niet is bepaald waar de melkrobots moeten worden geleverd. In de purchase orders is niets over de plaats van levering opgenomen. Uit de diverse afzonderlijke opdrachtbevestigingen van Idento blijkt dat Idento de melkrobots onder de Incotermconditie "Ex works" afleverde. Niet gesteld of gebleken is dat BGM deze plaats van levering van de hand heeft gewezen.
Om deze reden overweegt het hof dat levering heeft plaatsgevonden op de fabriek van Idento in Marknesse. De Nederlandse rechter is om die reden bevoegd. Het feit dat BGM in een Direct Shipping Order het adres heeft opgegeven waar de robots naartoe dienen te worden gebracht leidt niet tot de conclusie dat een andere plaats van levering is overeengekomen.
De vordering op de US moeder
De Nederlandse rechter is op grond van artikel 6 lid 1 EEX-verordening bevoegd eveneens kennis te nemen van de vorderingen jegens de US moeder BouMatic. Immers de samenhang tussen de vorderingen op de dochter en de moeder is onbetwist. Omdat er zo’n nauwe band bestaat vraagt een goede rechtsbedeling om hun gelijktijdige behandeling en berechting, teneinde te vermijden dat bij afzonderlijke berechting van de zaken onverenigbare beslissingen worden gegeven.
Forumkeuze in algemene voorwaarden
BouMatic verwijst nog naar haar algemene voorwaarden waarin een expliciet keuze is gemaakt voor de rechter in de Verenigde Staten.
Het hof overweegt echter dat in artikel 13 van de overeenkomst naar de algemene voorwaarden van zowel BouMatic als van Idento wordt verwezen. Het hof oordeelt om die reden geen van beide algemene voorwaarden van toepassing voor zover die niet met elkaar overeenkomen en daarmee ook niet de in de algemene voorwaarden van BouMatic opgenomen forumkeuze.
Het hof bekrachtigt het vonnis van de rechtbank. Gerechtshof Arnhem – Leeuwarden, 20 mei 2014
Zie Uitspraak
Wat betekent dit voor de praktijk:
- Partijen verzuimen vaak om in een overeenkomt duidelijke afspraken te maken over het toepasselijk recht en de bevoegde rechter. Onduidelijkheid daarover kan tot veel discussie en extra kosten in een procedure leiden.
- Vaak wordt bij internationale overeenkomsten niet gekeken naar de gevolgen van een rechtskeuze en keuze van een bevoegde rechter. Onvoldoende aandacht wordt besteed aan de vraag of een vonnis van die bevoegd gemaakte rechter vervolgens ook ten uitvoer kan worden gelegd. Bijvoorbeeld, in een overeenkomst met een Chinese leverancier is het maar de vraag of het zinvol is te kiezen voor Nederlands recht en de Nederlandse rechter. Omdat er geen verdrag is tussen Nederland en China worden vonnissen van Nederlandse rechters in China niet erkend. Dat levert dus problemen op bij de executie van zo’n vonnis. Een Nederlands arbitraal vonnis wordt wel erkend. In zo’n situatie kan het daarom zinvoller zijn om te kiezen voor arbitrage.
- Maak een bewuste keuze voor het toepasselijk recht, arbitrage versus de burgerlijke rechter, wel of geen toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag [veelal in het voordeel van de leverancier].
Zie ook branche AgriFood
