Champagne en het intellectueel eigendomsrecht
Oudjaarsavond staat voor veel Nederlanders in het teken van gezelligheid, vuurwerk, oliebollen en het aftellen naar het nieuwe jaar. Om klokslag twaalf uur zullen de eerste champagneflessen worden ontkurkt, waarbij geproost zal worden op het nieuwe jaar.
Ter afsluiting van het jaar zal deze blog dan ook in het teken staan van champagne. De mousserende wijn is in de afgelopen jaren vaak het onderwerp geweest van verschillende juridische kwesties op het gebied van het intellectueel eigendomsrecht. Hierna zullen twee arresten in het bijzonder worden uitgelicht.
3D-merk Champagnefles
Wat ging eraan vooraf?
Ace of Spades Holdings LLC (“Ace of Spades”) heeft op 21 november 2008 een driedimensionaal uniemerk geregistreerd voor een goud en zwart gekleurde champagnefles (links afgebeeld). Op 16 januari 2017 is er een merkaanvraag ingediend voor de champagnefles die rechts staat afgebeeld. Ace of Spades heeft zowel oppositie als beroep tegen deze aanvraag ingesteld. In beide gevallen kwam men echter tot de conclusie dat het merk voldoende afweek van dat van Ace of Spades, waardoor er geen sprake zou zijn van verwarringsgevaar.
Afbeeldingen afkomstig uit het arrest van het Gerecht (vijfde kamer), r.o. 2 jo. 6.
Beoordeling van het Gerecht
Het Gerecht komt echter tot een andere conclusie. Waar de oppositieafdeling van het EUIPO en de Kamers van beroep enkel hadden gekeken naar de punten van verschil tussen de 3D-merken, had men volgens het Gerecht ook naar de punten van overeenstemming moeten kijken.[1] Daarbij zijn ook de bestanddelen van het merk relevant die op zichzelf niet onderscheidend zijn.
Volgens het Gerecht hadden de Kamers van beroep tot de conclusie moeten komen dat de 3D-tekens visueel overeenstemden. Aansluitend daarop hadden zij moeten beoordelen of er sprake was van verwarringsgevaar tussen de twee merken. Het beroep van Ace of Spades wordt daarom (gedeeltelijk) gegrond verklaard.
Champagne Sorbetijs
Wat ging eraan vooraf?
Een Duitse supermarkt heeft voor de feestdagen champagne sorbetijs in haar assortiment opgenomen. Het ijs bestaat voor 12% uit champagne en wordt te koop aangeboden onder de naam “Champagner Sorbet”.
Het Comité Interprofessionel du Vin de Champagne (“CIVC”) – een organisatie die de gemeenschappelijke belangen van champagneproducenten en -handelaren behartigt – meent dat hiermee inbreuk wordt gemaakt op de beschermde oorsprongsbenaming (“BOB”): “champagne”. Het CIVC vordert dan ook dat het gebruik van de BOB in de context van de handel in diepvriesproducten gestaakt wordt.[2] Het Bundesgerichtshof heeft in dat kader een aantal prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (“HvJEU”) voorgelegd met betrekking tot artikel 118 quaterdecies van Verordening (EG) nr. 1234/2007 en artikel 103 van Verordening (EU) nr. 1308/2013.
Antwoorden van het HvJEU op de prejudiciële vragen
Volgens het HvJEU is het gebruik van de BOB “champagne” voor een product dat niet overeenstemt met het productdossier (i.e. mousserende wijnen), maar wel een ingrediënt bevat dat met het productdossier overeenstemt, op zich zelf niet onrechtmatig. De nationale rechter dient in het onderhavige geval na te gaan of men met het gebruik van de BOB niet onrechtmatig profiteert van de reputatie van die benaming. Volgens het HvJEU is dit het geval, wanneer het product niet als essentieel kenmerk een smaak heeft die hoofdzakelijk wordt bepaald door de aanwezigheid van het ingrediënt.[3] De hoeveelheid van het ingrediënt in het product speelt daarbij een belangrijke, doch niet doorslaggevende rol. [4]
Tot slot
Bovenstaande uitspraak vormt nog maar het topje van de (champagne) ijsberg. Het CIVC heeft onder meer succesvol opgetreden tegen de verkoop van Champagne shampoo en met goed gevolg oppositie ingesteld tegen de registratie van het woordmerk “CHAMPAWS”: een alcoholvrij kruidendrankje voor honden en katten.[5]
Mocht u vanavond een fles ‘echte’ champagne ontkurken om het nieuwe jaar in te luiden, dan kunt u er door de BOB – en in zekere zin de activiteiten van het CIVC – van uitgaan dat de wijn afkomstig is uit de champagne regio en over de specifieke kwaliteiten beschikt die u daarvan mag verwachten.
[1] Het Gerecht (vijfde kamer) 9 december 2020, ECLI:EU:T:2020:594 (3D-merk Champagnefles), r.o. 57.
[2] HvJEU 20 december 2017, ECLI:EU:C:2017:991 (Champagne Sorbet), r.o. 23
[3] HvJEU 20 december 2017, ECLI:EU:C:2017:991 (Champagne Sorbet), r.o. 53.
[4] HvJEU 20 december 2017, ECLI:EU:C:2017:991 (Champagne Sorbet), r.o. 51.
[5] Rb. ’s-Gravenhage 8 oktober 2010, ECLI:NL:RBSGR:2010:BN9779 (Andrélon Champagne)
Decision of the Opposition Division of the EUIPO on the 21st of December 2020, No. B 3 102 239.
