De WGBO regelt de rechten en plichten van patiënten/cliënten die zorg krijgen en van hun hulpverleners. Het is een juridisch kader voor de relatie tussen patiënt/cliënt en hulpverlener.
Wanneer WGBO?
De WGBO geldt zodra er een behandelovereenkomst is tussen hulpverlener en patiënt/cliënt.
De WGBO heeft betrekking op medische behandelingen maar ook op verpleging, therapie, thuiszorg etc.
Er is sprake van een geneeskundige behandelovereenkomst zodra een hulpverlener [bijvoorbeeld arts, verpleegkundige, therapeut] de patiënt onderzoekt of behandelt. Het hoeft niet op schrift gesteld te worden.
In de langdurige zorg [bv verpleeghuizen, instellingen voor gehandicaptenzorg etc.] is het tijdstip wanneer er sprake is van een behandelovereenkomst niet altijd even duidelijk. Men gaat ervan uit dat er een behandelovereenkomst is na de intake.
Rechten van de patiënt/cliënt conform WGBO
- Patiënten hebben recht op duidelijke informatie over eventuele onderzoeken, behandelingen en hun gezondheidstoestand.
- De hulpverlener heeft toestemming nodig voor een medische behandeling.
- Patiënten hebben het recht om hun medisch dossier in te zien en hebben recht op een kopie daarvan recht op een kopie daarvan en gegevens uit het medisch dossier te laten vernietigen.
- Patiënten hebben het recht om fouten in hun medisch dossier te herstellen en een eigen verklaring toe te voegen in het medisch dossier.
- Patiënten hebben recht op privacy en geheimhouding van hun medische gegevens.
- Patiënten hebben recht op een second opinion.
- Patiënten hebben het recht om geen informatie te willen.
Plichten van de patiënt conform WGBO
- De patiënt informeert de arts zo goed mogelijk en verleent medewerking die nodig is voor de zorg.
- De patiënt betaalt de hulpverlener of zorginstelling.
Plichten/rechten hulpverlener conform WGBO
- De hulpverlener is verplicht informatie te verstrekken aan de patiënt/cliënt.
- De hulpverlener moet een medisch dossier bijhouden.
- De hulpverlener heeft een geheimhoudingsplicht.
- De hulpverlener moet het dossier 15 jaar bewaren.
- De hulpverlener mag een onredelijk verzoek van de patiënt weigeren.
- De hulpverlener kan de behandelovereenkomst alleen opzeggen bij gewichtige redenen.
Een belangrijk aspect is de kwaliteit van de hulpverlening. De WGBO benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de hulpverlener. De hulpverlener [arts, verpleegkundige, therapeut etc.] dient te handelen met de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend hulpverlener mag worden verwacht.
Vanaf 1 januari 2020 is de positie van de patiënt/cliënt verder versterkt, o.a.:
- wordt de bewaartermijn van het medisch dossier verlengd van 15 naar 20 jaar;
- moeten artsen uitgebreider voorlichten, bijvoorbeeld ook over niet behandelen of behandelen door een andere arts;
- moet het duidelijker worden wanneer nabestaanden het medisch dossier van een overledene mogen inzien.
Conclusie
De WGBO kent de patiënt/cliënt aldus onvervreemdbare rechten toe. Het zijn rechten die altijd gelden en waarvan niet, in het nadeel van patiënten/cliënten, kan worden afgeweken. Schriftelijke contracten kunnen opgesteld worden door hulppersonen/instellingen, hetgeen met name voorkomt bij zorginstellingen maar ook bij therapeuten e.d. Echter de voorwaarden in die contracten mogen nooit in het nadeel van patiënten afwijken van de bepalingen in het WGBO.
