Slippen en valpartijen bij winterse gladheid

De wegbeheerder is mogelijk aansprakelijk voor slip/valpartijen bij gladheid. Tot hoever gaat deze aansprakelijkheid?

Wie is de wegbeheerder?
Binnen de bebouwde kom is dit de gemeente maar soms ook het waterschap. Op provinciale wegen is dit de provincie en voor rijkswegen Rijkswaterstaat. Voor particuliere terreinen is het de eigenaar van het betreffende terrein. Als u een ongeval heeft, veroorzaakt door gladheid, moet u dus eerst uitzoeken wie de wegbeheerder is en deze aansprakelijk stellen.

Particulier terrein
Een voorbeeld; u komt ten val op het besneeuwde toegangspad van een restaurant en loopt een beenbreuk op. U stelt de restauranthouder als eigenaar aansprakelijk want de eigenaar van een perceel moet de toegang tot zijn perceel zo veilig en toegankelijk mogelijk houden, ook als hij van dat stukje geen eigenaar is.

Het enkele feit dat er sneeuw op het toegangspad ligt wil nog niet zeggen dat de restauranthouder als eigenaar aansprakelijk is. De restauranthouder moet tekort geschoten zijn op in de op haar rustende zorgplicht, waaronder het sneeuw-/ijsvrijhouden van de toegang zou kunnen vallen. Dit is echter geen algemene veiligheidsnorm. Voor de vraag of restauranthouder in haar zorgplicht is tekortgeschoten is bepalend of de restauranthouder wist of moest begrijpen dat u aan een groter gevaar werd blootgesteld dan onder de gegeven omstandigheden verantwoord was en waar een normaal mens rekening mee moet houden. Als er sprake is van plotseling opkomende gladheid moet u bewijzen dat de restauranthouder hiervan op de hoogte had behoren te zijn en gladheidbestrijdende maatregelen had moeten treffen. Als u zelf bij aankomst de gladheid had opgemerkt kan niet worden gezegd dat u volkomen door de gladheid verrast was. Het verhalen van uw schade wordt dan een stuk moeilijker.

Sneeuwvrijhouden van het trottoir
Een wegbeheerder, zoals de gemeente, heeft in redelijkheid een onderhoudsplicht voor haar wegen. De gemeente heeft er vaak niet de middelen voor om alle wegen [constant] ijs- en/of sneeuwvrij te houden. Met name de voetpaden worden in het algemeen niet sneeuw- en ijsvrij gehouden.

In de vroegere APV [algemene plaatselijke verordening] was opgenomen dat iedereen het trottoir voor zijn huis moest schoonhouden. Deze bepaling is in veel gemeenten inmiddels verwijderd. De gemeente doet vaak wel een beroep op haar inwoners om het trottoir voor het huis schoon te houden uit sociaal oogpunt.

Slippen op de openbare weg
Op grond van de Wegenwet draagt elke wegbeheerder zelf zorg voor het in goede en veilige staat houden van de wegen die hij in beheer heeft.
In het algemeen is de wegbeheerder aansprakelijk voor gebreken aan de weg die gevaarlijk zijn voor de weggebruiker bij normaal weggedrag, als dat gevaar tot schade lijdt.
Gladheid op de weg is op zichzelf echter geen gebrek aan de weg.
Onder een gebrekkige toestand kan wel worden verstaan een gevaarlijke toestand die onveranderd wordt gelaten. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn indien de wegbeheerder tekortschiet in haar zorgplicht, waaronder gladheidbestrijding. Als er echter gestrooid en gewaarschuwd is en u rijdt met onverminderde vaart en slipt tegen een boom, dan is de wegbeheerder niet aansprakelijk.

Er zijn geen centrale regels inzake gladheidbestrijding. Wel hebben de lokale overheden hun eigen gladheidbestrijdings-/strooiplan.

De gemeente/provincie kan aansprakelijk zijn als er niet volgens het strooiplan is gestrooid.

Daarnaast spelen meerdere zaken een rol:

• Kon de weggebruiker weten en verwachten dat het glad zou zijn? Bv waarschuwingen op radio en tv. Als iemand ondanks waarschuwingen voor ijzel toch de weg op gaat is dit voor eigen risico.
• Had de wegbeheerder op de hoogte moeten zijn en had hij al kunnen waarschuwen of andere maatregelen kunnen nemen? Bij plotselinge sneeuwval kan het zijn dat de wegbeheerder nog geen kans heeft gehad om overal te strooien en is dan niet aansprakelijk.

Kortom, het slachtoffer zal moeten bewijzen, als eisende partij, dat de wegbeheerder de op haar rustende zorgplicht bij de bestrijding van gladheid niet voldoende is nagekomen.

Dit artikel is geplaatst in "De Uitstraling" d.d. 25 februari 2012