Wie heeft auteursrecht op software/vormgeving app/website?
Ik ben opdrachtgever voor de bouw van een app. Een app is een stuk software. Voor de bouw schakel ik een app/software developer in. Ik geef aan wat de functionaliteiten van de app moeten zijn, iets over de look and feel van de app, misschien zelfs voorbeelden van apps die ik goed vind en voorbeelden van apps die ik juist niet goed vind, en ik stuur het ontwikkelingsproces aan (ik zit er ‘bovenop’). Ik geef gedurende het hele proces van ontwikkeling actief feedback en ik maak de keuzes in vormgeving.
Wie heeft het auteursrecht op de app (software/website)?
Deze vraag wordt beantwoord door de Auteurswet. Een app is software en art. 10 Auteurswet bepaalt dat dit een werk in de zin van de Auteurswet kan zijn. Wie is ‘maker’ van een werk:
- Degene die het werk heeft gemaakt
- Degene die als maker op het werk wordt vermeld
- Degene onder wiens ‘leiding en toezicht’ het werk tot stand is gebracht
- Degene naar wiens ontwerp en onder wiens leiding en toezicht het werk tot stand is gebracht.
- De werkgever, indien het werk door een werknemer tot stand is gebracht (hier valt dus niet onder de stagiaire, student, ZZP’er, of anderen dan een werknemer).
- De organisatie die het werk openbaar maakt.
Hoe word ik als opdrachtgever eigenaar van het auteursrecht?
De Auteurswet bepaalt dat auteursrecht alleen wordt overgedragen door een ‘daartoe bestemde akte’. Dit betekent een schriftelijk stuk waar in staat: ‘A draagt het auteursrecht op de App (beschrijf deze bijvoorbeeld in de bijlage) over aan B, en B accepteert deze overdracht’.
Er zijn weinig formaliteiten aan een dergelijke akte. Dat hoeft dus geen notariële akte te zijn. Het kan, bij wijze van spreken, de achterkant van een bierviltje zijn. Met formuleringen zoals ‘Opdrachtgever zal eigenaar worden van de app/software’ wordt geen auteursrecht overgedragen. Dit is slechts een intentie. Daar is dan nog een aparte handeling (akte) voor nodig.
Kan het auteursrecht al worden over gedragen terwijl het werk nog ontwikkeld moet worden?
Ja, je kunt een ‘overdracht bij voorbaat’ overeen komen. Dit betekent dat je schriftelijk vastlegt dat het auteursrecht, zodra dit ontstaat doordat een werk tot stand komt, automatisch wordt overgedragen. Dus zodra een app/software wordt ontwikkeld door een software developer, dan wordt de opdrachtgever automatisch eigenaar (‘auteursrechthebbende’).
Het beste moment om dit overeen te komen is bij het verstrekken van de opdracht. Als opdrachtgever zou je het als voorwaarde kunnen verbinden aan het verstrekken van de opdracht. Als opdrachtgever is je onderhandelingspositie het beste vóór het verstrekken van de opdracht. Wanneer je ná het verstrekken van de opdracht alsnog moet overeen komen dat het auteursrecht wordt overgedragen, dan bevind je je als opdrachtgever in een nadelige (afhankelijke) positie. De maker (opdrachtnemer/software developer) onderhandelt vanuit de positie dat hij maker en dus auteursrechthebbende is.
Wanneer word ik als opdrachtgever ‘maker’ wanneer ik het ontwerp voor de app lever en toezicht houdt op de totstandkoming van de app?
Ik vergelijk het vaak met ‘handjes’ en ‘hoofd’. Het hoofd wordt aangemerkt als maker en auteursrechthebbende. Het hoofd bepaalt; de handjes voeren (naar ontwerp en onder toezicht) uit van het hoofd bepaalt. Bij de ontwikkeling van software (waar de developer veel keuzes moet maken bij het schrijven van de code) wordt aangenomen dat de software developer, in de meeste gevallen, de maker (het hoofd) is. Ook wanneer de opdrachtgever duidelijke wensen heeft over functionaliteiten, vormgeving, etc. Slechts zelden wordt de software developer als ‘handjes’ aangemerkt. Wanneer de software developer vrijheid heeft /keuzes kan maken bij het realiseren van het werk (schrijven van de code), dan wordt hij vaak toch als de maker aangemerkt. Dit is alleen anders wanneer de opdrachtgever ‘in control’ is over de softwarematige keuzes die de software developer maakt om van ‘functioneel ontwerp’ te komen tot app. Dit is een uitzondering en zal niet snel voor komen.
Gemeenschappelijk auteursrecht
Wanneer meerdere partijen het werk hebben gecreëerd en de bijdrage van een partij is niet te scheiden van de bijdrage van anderen, dan is een gemeenschappelijk auteursrecht ontstaan. Partijen kunnen ook afspreken dat het auteursrecht gemeenschappelijk is. Soms is daar een akte van overdracht voor nodig. Toch is het de vraag of een gemeenschappelijk auteursrecht een goed idee is. Een gemeenschappelijk auteursrecht heeft als gevolg dat voor alle exploitatie beslissingen de auteursrechthebbenden een gezamenlijke beslissing moeten nemen. Wanneer de auteursrechthebbende geen overeenstemming bereiken, dan kunnen partijen niks zelfstandig beslissen. In geval van een gemeenschappelijk auteursrecht is het verstandig schriftelijke afspraken te maken over het einde van de samenwerking (‘exit’). Wie mag dan wat?
Nachtmerrie scenario
Voor een opdrachtgever is het nachtmerrie scenario dat hij (veel) geld heeft betaald voor het ontwerp en de ontwikkeling van software en de software developer aanpassing/verdere ontwikkeling frustreert omdat partijen het niet eens kunnen worden over voorwaarden/kosten van verdere ontwikkeling. De opdrachtgever wil dan een andere partij inschakelen en de software developer frustreert aanpassing van de software met een beroep op het auteursrecht. Dan moet zich dit vaak oplossen met een financiële afkoopsom die de opdrachtgever moet betalen aan de software developer.
Poll
Wij hebben een poll georganiseerd over deze vraag. De vraag was: Ik heb opdracht gegeven voor het bouwen van een app en heb inmiddels € 150.000,= betaald. Van wie is het auteursrecht op de app? De respondenten gaven de volgende antwoorden:
30% : van de opdrachtgever
53% : van de software bouwer
17% : van allebei
Het antwoord is dus: van de software developer. Een gemeenschappelijk auteursrecht is mogelijk, maar vaak een ramp
Conclusie
Het uitgangspunt is dat de software developer/app bouwer/website bouwer maker is van het ‘werk’ en ‘auteursrechthebbende’ is ten aanzien van het werk (app/software/website). Ook wanneer het werk wordt gebouwd op basis van duidelijke instructies en functionele eisen die een opdrachtgever stelt. Dit betekent dat je als opdrachtgever, in een zo vroeg mogelijk stadium, overdracht van auteursrecht, zou moeten overeen komen met de software developer (website bouwer). Deze aarzelt daar soms bij omdat hij softwarematige oplossingen die hij in de app/software/website gebruikt, vaker wil kunnen gebruiken. Daar is een prima oplossing voor te bereiken. Dit hoeft dus geen obstakel te zijn voor overdracht van het auteursrecht.
Mocht je vragen hebben over auteursecht op een app/software/website dan kun je contact opnemen met Jos van der Wijst (wijst@bg.legal).
