Is het interieur van een winkel beschermd?

04 sep 2019

Is het interieur van een winkel beschermd?

Dit kwam aan de orde in de zaak over het interieur van de schoenwinkels van Shoebaloo. Dat heeft geleid tot het vonnis van 7 augustus 2019 van de rechtbank Amsterdam (afbeeldingen zijn overgenomen uit het vonnis).

Bij het ontwerp zijn Amerikaanse canyons de inspiratiebron geweest. De eigenaar van het ontwerpbureau verklaart daarover: “Het uitgangspunt is geweest: een moderne canyon, met ribben die als één vloeiende beweging, de hele ruimte omvattend, over de wanden de volledige ruimte vormgeven en de schappen vormen, waarop de schoenen geëtaleerd worden”.

Dit ontwerp is toegepast in winkels in Amsterdam en Maastricht. Het ontwerpbureau claimt auteursrecht op de vormgeving van het interieur van de winkel.

Een winkel in Antwerpen (Invert) zou inbreuk maken op het auteursrecht op dit interieur.

 

De eerste vraag is of er auteursrecht is ontstaan

De procedure is aanhangig gemaakt door het bureau dat het ontwerp heeft gemaakt (de auteursrechthebbende) en Shoebaloo (licentiehouder). Volgens het ontwerpbureau is sprake van een werk dat door auteursrecht is beschermd door de volgende kenmerkende elementen in combinatie met elkaar, die gebaseerd zijn op gemaakte creatieve keuzes:

  1. Uit lagen opgebouwde, golvende wandpanelen;
  2. In de wandpanelen geïntegreerde in- en uitgolvende displays met een profiel dat vloeiend overgaat in het profiel van de achterliggende wandpanelen;
  3. In translucent materiaal uitgevoerde displays met geïntegreerde ledverlichting vanaf de onderzijde;
  4. Een ellipsvormige uitsnijding uit de wandpanelen ter hoogte van de voorpui ten behoeve van de winkeldeur.

De rechtbank neemt deze elementen over en geeft er een concrete beschrijving van deze elementen.

Invert stelt dat er geen sprake is van auteursrecht omdat het interieur geen eigen en oorspronkelijk karakter heeft. In al bestaande ontwerpen (het vormgevingserfgoed) komen de meeste elementen al voor. In wezen probeert het ontwerpbureau bescherming te krijgen voor bestaande stijlen en gangbare vormen, aldus Invert. De rechtbank oordeelt echter anders:

  • De ontwerper heeft met de combinatie van de (specifieke vormgeving van de) kenmerkende elementen van haar ontwerp op voldoende eigen wijze uiting gegeven aan bestaande stijlen
  • het gebruikmaken van verlichting en de wijze waarop betreffen in het ontwerp wel degelijk vrije keuzes.

Dat een interieurontwerp auteursrechtelijk kan zijn beschermd, was ook al eerder vastgesteld. Zoals op 16 december 2011 in de zaak Mazzo/Happy Italy.

 

De tweede vraag is of er inbreuk wordt gemaakt op het auteursrecht

De winkel in Antwerpen ziet er als volgt uit (afbeeldingen zijn overgenomen uit het vonnis):

 

De ontwerper stelt dat de winkel in Antwerpen een ‘klakkeloze kopie’ is omdat ‘alle afzonderlijke beschermde trekken van het werk van MVSA zijn overgenomen en de totaalindrukken overeenstemmen’.

 

De rechtbank bepaalt nu allereerst wat de ‘auteursrechtelijk beschermde elementen’ zijn en of deze zijn overgenomen (gekopieerd). Wanneer ze gedeeltelijk zijn overgenomen dan wordt gekeken of er voldoende afstand is gehouden tot het origineel.

De rechtbank oordeelt dat sprake is van zodanige overeenstemming dat sprake lijkt te zijn van een kopie. Daarbij noemt de rechtbank:

  • de wandpanelen zijn op exact dezelfde wijze opgebouwd en gevormd, met lagen van eenzelfde dikte, eenzelfde groepering en eenzelfde manier van golven.
  • de displays worden op gelijke wijze gevormd en belicht.
  • Ook in het interieur in Antwerpen is in de etalage van de winkel een (rondvormige) uitsparing aangebracht.

Invert heeft nog gesteld dat zij het winkelinterieur zelf heeft bedacht en samen met timmerlieden heeft gerealiseerd vóór of tegelijkertijd met de opening van de winkel van Shoebaloo. De gelijkenis zou op toeval berusten en van ontlening zou geen sprake zijn. Op zich zou het kunnen dat op hetzelfde moment, op verschillende plaatsen, eenzelfde, of sterk op elkaar gelijkend, werk wordt gecreëerd.

De rechtbank gaat hier echter niet in mee en Invert krijgt ook niet de gelegenheid om die stelling te bewijzen. De rechtbank noemt daarbij dat de winkel in Antwerpen op 24 september 2014 is gehuurd, terwijl de winkel in Maastricht (met een vergelijkbaar interieur als in Amsterdam) al in 2012 is geopend. De winkel in Amsterdam is op 27 november 2014 geopend. Daarbij is het mogelijk dat het (in aanbouw zijnde) interieur al eerder voor het publiek zichtbaar is geweest.

 

Conclusie

De rechtbank concludeert dat Invert inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van het ontwerpbureau. Als gevolg daarvan moet Invert binnen drie maanden het winkelinterieur afbreken. Dit op het verbeuren van een dwangsom. Daarnaast moet zij een schadevergoeding van € 10.000,= aan de ontwerper betalen. En zij moet de volledige proceskosten van de ontwerper betalen.

 

Wat betekent dit voor de praktijk?
  • Het auteursrecht kan een goede basis bieden voor bescherming van een winkelinterieur.
  • In Nederland kan effectief opgetreden worden tegen inbreukmakers in andere EU landen.

Onze IE advocaten hebben ervaring met het procederen in zaken over vormgeving. Wij kunnen u adviseren over het al dan niet optreden tegen ‘copycats’. Wij treden ook op voor partijen die inbreuk zouden maken op IE rechten van anderen. Daarbij kunnen wij u adviseren over het weerspreken van die claim en het beperken van schade.

Lees een uitgebreide juridisch inhoudelijke versie van dit artikel in OpenRecht

En lees ook het artikel: Bescherming winkelinterieur

    AI, kunst & auteursrecht
    Lees meer
    Picnic schendt portretrecht van (ex-)werknemer
    Lees meer
    AI, kunst en auteursrecht
    Lees meer
    De auteursrechtelijke implicaties van ChatGPT
    Lees meer
    Auteursrecht vergoeding verschuldigd voor afspelen muziek in zorglocatie
    Lees meer
    Een kwestie over schoenen: namaak Louboutin advertenties op Amazon
    Lees meer
    Een portret als merk
    Lees meer
    De Nederlandse rechter onbevoegd in geschil over reisdagboek
    Lees meer
    Auteursrechtinbreuk, schadevergoeding en proceskosten
    Lees meer
    De intocht van sinterklaas en het auteursrecht
    Lees meer
    Rust er auteursrecht op mijn product?
    Lees meer
    Franchisegever beroept zich met succes op concurrentiebeding
    Lees meer
    De uitwerking van een concept kan worden beschermd
    Lees meer
    De bescherming van kleurmerken en het relevante publiek
    Lees meer
    Inbreuk op IE-recht? Let op bestuurdersaansprakelijkheid
    Lees meer
    BG.legal gaat intensieve samenwerking aan met Dohmen advocaten
    Lees meer
    Product design als merk, eerder uitzondering dan regel
    Lees meer
    ACM: Misleidende duurzaamheidsclaims van Decathlon & H&M
    Lees meer
    Gebruik van TM, ® en © tekens
    Lees meer
    Mag een ander jouw merk als domeinnaam gebruiken?
    Lees meer
    Oorsprongsbenamingen op producten voor derde landen ook verboden
    Lees meer
    Gemeenschappelijk auteursrecht op software, wie heeft aanspraak op welk deel?
    Lees meer
    Geen auteursrechtelijke bescherming op ontwerp
    Lees meer
    Strengere regels voor invloedrijke influencers
    Lees meer
    Algemene Voorwaarden B2B
    Lees meer
    Is de vormgeving van een website auteursrechtelijk beschermd?
    Lees meer
    Wanneer is de aanvraag van een merkregistratie te kwader trouw?
    Lees meer
    Korting advocaatkosten voor MKB-ondernemers bij juridisch advies in 2022
    Lees meer
    Wie heeft auteursrecht op software/vormgeving app/website?
    Lees meer
    Champagne en het intellectueel eigendomsrecht
    Lees meer
    Silhouet sinterklaas: auteursrechtinbreuk met inpakpapier
    Lees meer
    (Senior) Medewerker IE/IT/Privacy
    Lees meer
    Het decoderen van producten kan onrechtmatig zijn
    Lees meer
    Nieuwsbrief voor datascience ondernemingen
    Lees meer
    Kun je een auteursrecht krijgen op een algoritme?
    Lees meer
    Wapenen tegen copycats? Registreer je merk!
    Lees meer
    Recept en foto’s gekopieerd door Sonja Bakker: plagiaat of auteursrechtinbreuk?
    Lees meer
    IE in de holding
    Lees meer
    Online oplichting en zakelijke identiteitsfraude: wat te doen?
    Lees meer
    Merk in kunstwerk mag, kunstwerk in product niet
    Lees meer
    EK-gekte losgebarsten: KNVB vs. Jumbo
    Lees meer
    Belangrijke wijzigingen auteursrecht: makers en exploitanten
    Lees meer
    De Juridische Afdeling: Legal as-a-Service
    Lees meer
    Misleidende duurzaamheidsclaims in de modebranche: Waar moet ik op letten?
    Lees meer
    Is er wel of niet voldaan aan de voorwaarden voor contractuele overdracht van rechten?
    Lees meer
    Korting voor model- en merkregistraties - aanvraagperiode 1 tot 31 mei
    Lees meer
    Nooit geschoten is altijd mis: Tommy Hilfiger vs. Facebook uiteengezet
    Lees meer
    Intellectueel eigendom en Tech: waar moet je op letten?
    Lees meer
    Reclame maken voor corona zelftesten
    Lees meer
    Wilt u weten of uw merk nog vrij is?
    Lees meer
    Het gebruik van (framed) hyperlinks vs. het auteursrecht
    Lees meer
    Een geschil/discussie kan ook snel en voor redelijke kosten worden opgelost
    Lees meer
    Functie van cosmetische producten verplicht op verpakking
    Lees meer
    Modelrecht en auteursrecht op inwerpzuil
    Lees meer
    Doorhaling van een merkregistratie
    Lees meer
    Mag je foto's van werknemers gebruiken?
    Lees meer
    Sinterklaas is toch gewoon sinterklaas?
    Lees meer
    Auteursrechten & Artificial Intelligence
    Lees meer
    Is nieuwe wet- of regelgeving nodig voor AI?
    Lees meer
    Is een registratiedossier beschermd door auteursrecht?
    Lees meer
    Wie is verantwoordelijk voor de analyse door een algoritme?
    Lees meer
    Mag ik een zelftest voor corona verkopen?
    Lees meer
    Stijl of trend: auteursrechtelijke bescherming?
    Lees meer
    Inspiratie in de fashion industrie: wat zijn de grenzen?
    Lees meer
    Hulp bij verwijderen van vervelende YouTube video’s: een stappenplan
    Lees meer
    Agentuur- en bemiddelingsovereenkomst, wat is het verschil?
    Lees meer
    De 7 verschillen in auteursrecht is een mythe
    Lees meer
    RAINS vs. Zara: geen auteursrecht, wel slaafse nabootsing
    Lees meer
    Merkgebruik bij import producten en doorverkoop
    Lees meer
    Aansprakelijkheid bij affiliate marketing
    Lees meer
    Mag fotograaf foto’s gebruiken voor eigen doel?
    Lees meer
    Wanneer is er sprake van merkinbreuk?
    Lees meer
    Picnic maakt toch geen inbreuk op portretrecht Max Verstappen
    Lees meer
    Foto’s gebruiken op moodboards in Fashion
    Lees meer
    Inbreuk auteursrecht in documentaire Michael Moore
    Lees meer
    NVM is niet verplicht om VBO-leden toegang tot data te geven
    Lees meer
    Vernietiging van een ingeschreven merk: hoe dan?
    Lees meer
    Klinische evaluatie bij combinatiegebruik van medische hulpmiddelen
    Lees meer
    Kan ik de vorm van een product met een vormmerk (3D) beschermen?
    Lees meer
    Reclame voor geneesmiddelen, maar niet zelf verkopen: mag dat zomaar?
    Lees meer
    Dragons’ Den deel 2: de ondernemer die het snapt
    Lees meer
    De lessen uit Dragons’ Den
    Lees meer
    Waarom Rumag auteursrechtinbreuk maakt
    Lees meer
    Checklist verpakken van producten
    Lees meer
    Wanneer is verpakken/opnieuw inpakken van producten toegestaan?
    Lees meer
    Primark versus Dr. Martens
    Lees meer
    Akkoord vastgoedeigenaars en retailers vanwege de coronacrisis
    Lees meer
    Intellectueel eigendomsrecht
    Lees meer
    Domeinnamen
    Lees meer
    Auteursrecht
    Lees meer
    Fashion & Design
    Lees meer
    Wie heeft recht op de domeinnaam?
    Lees meer
    De octrooigemachtigde en het faillissement (Deel 2)
    Lees meer
    Geslaagde bijeenkomst Blockchain & Food tijdens Den Bosch Data Week
    Lees meer
    Hoge boetes voor webwinkels die consumentenregelgeving overtreden
    Lees meer
    Identieke handelsnaam in de hotellerie: Bosch hotel mag naam blijven gebruiken
    Lees meer
    De octrooigemachtigde en het faillissement (deel 1)
    Lees meer
    Kartelverbod ook bij (Tech-)licenties en samenwerkingscontracten aanwezig
    Lees meer
    Juridische gevolgen Food product recall door Listeria
    Lees meer
    Productomschrijving op een website. Auteursrecht mogelijk?
    Lees meer
    Nieuw Intellectueel Eigendomsrecht/ IT recht advocatenkantoor in Eindhoven
    Lees meer
    Dynamisch incorporatiebeding geen eenzijdig wijzigingsbeding
    Lees meer
    Tips voor het verkrijgen van auteursrechten
    Lees meer
    Auteursrecht op website(teksten)
    Lees meer
    Bescherming winkelinterieur
    Lees meer
    Het beëindigen van de onderneming bij een inbreuk op IE-rechten
    Lees meer
    Dezelfde handelsnaam maakt toch geen inbreuk. Hoe kan dat?
    Lees meer
    Is de vormgeving van een industrieel product beschermd?
    Lees meer
    Hoever mag je gaan bij het nabootsen van een stijl/concept?
    Lees meer
    Adidas merk onderuit door nieuwe uitspraak
    Lees meer
    Aanvraag Tommy Hilfiger bescherming auteursrechten afgewezen
    Lees meer
    Inbreuk op merken in de beauty branche
    Lees meer
    Domeinnamen en merken: het wil nog wel eens botsen
    Lees meer
    Hoe bescherm ik mijn intellectuele eigendom bij een faillissement?
    Lees meer
    Reclameregels voor geneesmiddelen, medische hulpmiddelen en gezondheidsproducten
    Lees meer
    Farma, Health en Life Sciences
    Lees meer
    BG.retail
    Lees meer