NFT's en auteursrecht: wat je moet weten om juridische mislukkingen te vermijden
NFT's: een verhelderende blik op auteursrechten
NFT's (Non-Fungible Tokens) vormen al jaren een groeiende trend in de digitale wereld. Ze fungeren als identifiers waarmee het eigendom van een specifiek digitaal bestand wordt bewezen. De kunstsector begint dit meer en meer te adopteren als inkomstenmodel. Om fouten in het gebruik ervan te voorkomen (waarvan we later een voorbeeld geven), is het essentieel om je te verdiepen in een cruciaal juridisch aspect van NFT's: het auteursrecht.
Wie behoudt de auteursrechten?
Wanneer je een NFT koopt, krijg je niet automatisch het auteursrecht of het gebruiksrecht. Dit blijft in handen van de houder van het recht, meestal de maker. Neem bijvoorbeeld de casus van Spice DAO, die 3 miljoen besteedde aan een onverwezenlijkt script van de film Dune, met het idee dit om te zetten in NFT's, om er vervolgens achter te komen dat ze de auteursrechten niet hadden verkregen. Ze hielden een kostbaar stuk over waar ze niets mee konden doen. Het is mogelijk om een regeling te treffen waarbij het auteursrecht wordt overgedragen via een ondertekende akte. Lees hieronder meer over de overdracht en gebruiksrechten.
Overdracht en gebruiksrecht: het belang van de kleine lettertjes
Op sommige NFT-marktplaatsen wordt in de algemene voorwaarden vermeld dat het auteursrecht bij de verkoop van een NFT wordt overgedragen. Als je van plan bent je NFT op een platform te verkopen, lees dan altijd de voorwaarden! Het is ook gebruikelijk om smart contracts of algemene voorwaarden te gebruiken waarin een clausule zit met betrekking tot NFT-overdracht of licentie (een gebruiksrecht). Is dit wettelijk bindend? Niet-exclusieve licenties zijn vormvrij, dus het lijkt erop dat dit wel het geval is. Binnen het EU-recht is het echter nog niet zeker of je met smart contracts ook exclusieve licenties of auteursrechtsoverdracht kunt regelen, dus wees voorzichtig.
Creative Commons: een vorm van licentie
Je kan ook een beroep doen op Creative Commons, een licentiesysteem waarmee je aangeeft dat en onder welke voorwaarden anderen jouw werk mogen gebruiken. Je hebt dit waarschijnlijk al eens gezien op Wikipedia, maar ook verschillende online beeldbanken maken er gebruik van. Het is perfect geschikt voor NFT's. Met het CC0-model geef je je auteursrecht op en komt je werk in het publieke domein terecht.
Uitputting en doorverkoop van NFT's
Er is momenteel een juridisch debat gaande over de doorverkoop van NFT's. In het auteursrecht kennen we het principe van "uitputting". Dat betekent dat je geen verdere controle meer hebt over een werk dat je op de markt hebt gebracht en je kunt geen bezwaar maken tegen de doorverkoop van (een exemplaar van) dat werk. Dit kan een aanzienlijke impact hebben op de NFT-markt.
Het volgrecht
Ten slotte is er het volgrecht, dat ervoor zorgt dat een kunstenaar onder bepaalde voorwaarden alsnog een vergoeding kan krijgen als zijn kunstwerk wordt doorverkocht. Of dit ook geldt voor een internationale digitale markt is twijfelachtig.
Samengevat
Het auteursrecht is een cruciaal aspect van NFT's. Hoewel veel van de bestaande wetgeving van toepassing is, kan de unieke aard van NFT's tot gevolg hebben dat niet alle onderdelen van het auteursrecht van toepassing zijn. Het is dus essentieel om je hiervan bewust te zijn bij het omgaan met NFT's.
Hierbij de link naar het artikel van Kunstenaars Magazine (abonnement).
