Portretrecht vs. vrijheid van meningsuiting: Rabobank verliest kort geding tegen Greenpeace
Op 26 november 2024 heeft de Rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een kort geding tussen de Rabobank en Stichting Greenpeace Nederland. De zaak draait om het portretrecht van de CEO van de Rabobank en het gebruik van een in opdracht gemaakte portret in het kader van vrijheid van meningsuiting.
Portretrecht vs. vrijheid van meningsuiting
Rabobank stelde dat Greenpeace inbreuk maakte op het portretrecht van haar bestuursvoorzitter Stefaan Decraene. In een campagne van Greenpeace werden in opdracht gemaakte foto’s van Decraene gebruikt op grote “Wanted”-spandoeken, posters, stickers, video's en social media-uitingen waarin de CEO werd opgeroepen om ontbossing te stoppen. De Rabobank eiste dat Greenpeace ieder gebruik van het portret van Decraene zou staken, een rectificatie zou plaatsen en dat het portretrecht in de toekomst niet meer geschonden zou worden.
De rechtbank erkende dat het gebruik van het portret zonder toestemming in principe onrechtmatig kan zijn. Maar of het in dit specifieke geval onrechtmatig was, hangt af van een belangenafweging. Daarbij gaat het om:
- de bescherming van de privésfeer (in dit geval de privacy van de CEO)
- de vrijheid van meningsuiting (in dit geval de mogelijkheid van Greenpeace om zich openbaar uit te laten over misstanden in het algemeen belang van het publiek).
Kritiek op Decraene valt binnen grenzen vrijheid van meningsuiting
De rechter oordeelde dat de uitingen van Greenpeace, hoewel ze persoonlijk gericht waren op de CEO, binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting vallen. Ook als ze beledigen, shockeren of verstoren. Actiegroepen zoals Greenpeace hebben een hogere bescherming van vrijheid van meningsuiting wegens hun grote publieke rol.
Decraene moet bovendien als publiek figuur enige inmenging in zijn privésfeer accepteren, vooral als deze kritiek raakt aan zijn professionele rol. Hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind. De voorzieningenrechter wees alle vorderingen van Rabobank af en veroordeelde de bank tot betaling van de proceskosten van Greenpeace.
Wat betekent dit voor ondernemingen?
Bestuurders van grotere bedrijven genieten minder bescherming tegen publieke kritiek, vooral wanneer deze betrekking heeft op hun zakelijke rol. Portretten van belangrijke personen kunnen in het kader van maatschappelijke kritiek rechtmatig gebruikt worden. Dat uitingen van maatschappelijke organisaties of concurrenten al snel persoonlijk aanvoelen, maakt ze nog niet onrechtmatig. Er zal altijd een belangenafweging tussen privacy en vrijheid van meningsuiting nodig zijn.
Wilt u weten of en hoe u uw reputatie en/of privacy kunt beschermen, of wilt u advies over het voeren van een effectieve juridische strategie in vergelijkbare situaties? Ons advocatenkantoor staat klaar om u te adviseren over bij te staan privacy, portretrecht en aanverwante zaken.
