Restvoorraad bij einde distributieovereenkomst

Wanneer een distributie of licentieovereenkomst eindigt, dan komt het regelmatig voor dat de distributeur/licentienemer nog een voorraad producten heeft. Het lukt niet altijd om deze te verkopen vóór het eindigen van de overeenkomst. Wat moet daar dan mee gebeuren? Mogen die toch worden verkocht? Een leverancier zal dat niet altijd willen omdat het soms kan leiden tot dumpprijzen.

Het eerste wat partijen kunnen doen om hier duidelijkheid over te geven is het maken van een afspraak in de overeenkomst. Daarin worden dan afspraken gemaakt over de restvoorraad. Bijvoorbeeld:

• de leverancier koopt deze terug van de distributeur tegen een bepaalde prijs. Het is zinvol vooraf al te bepalen hoe die prijs bepaald wordt (historische inkoopprijs, huidige inkoopprijs, een inkoopprijs plus vergoeding voor onkosten van de distributeur, etc.).
• de distributeur/licentienemer mag deze nog gedurende een bepaalde tijd ná het eindigen van de overeenkomst verkopen. Het is zinvol vooraf afspraken te maken over de duur van deze uitloopperiode, de verkoopprijs en wat te doen met een restvoorraad aan het einde van de uitlooptijd.
• de distributeur/licentienemer moet de restvoorraad vernietigen. Het is zinvol vooraf vast te leggen wie de kosten van vernietiging draagt, hoe de distributeur/licentienemer bewijs levert van de berekening van de eindvoorraad en bewijs van de vernietiging.

Maar het komt ook voor dat partijen hier geen afspraak over maken. En wat dan? Of dat de leverancier nog met een voorraad producten (en verpakking) zit. Mag de leverancier een restvoorraad verkopen wanneer de naam van de oude distributeur op de verpakking staat vermeld?

Restvoorraad verkopen

Deze vraag kwam aan de orde in een geschil tussen een Amerikaanse producent van haarverzorgingsartikelen en haar voormalige Europese importeur/distributeur[1]. Het Nederlandse bedrijf was importeur en verdeler van de merkproducten binnen Europa. In 2014 is de distributieovereenkomst tot stand gekomen. Op de verpakkingen van de producten stond de tekst: ‘Distributed in Europe by: JBH Europe B.V., [adres] , [postcode 1] , [plaats] , Nederland.’ Per 15 juni 2020 heeft de Amerikaanse producent de distributieovereenkomst beëindigd omdat JBH Europe grote bedragen onbetaald liet. Het Nederlandse JBH Europe heeft verschillende malen aangegeven dat zij geen toestemming geeft voor het gebruik van haar handelsnaam en adresgegevens op de producten en verzocht het gebruik te staken. De Amerikaanse producent heeft hier geen gehoor aan gegeven.

JBH Europe start een kort geding procedure. De vorderingen, gebaseerd op het handelsnaamrecht, worden afgewezen. In hoger beroep wijzigt JBH Europe de grondslag in onrechtmatig handelen, bestaande uit i) handelingen die kwalificeren als in strijd met hetgeen in het maatschappelijk verkeer betaamt, ii) misleidende mededelingen, iii) oneerlijke handelspraktijken. Het hof staat deze wijziging van eis toe.

Het hof overweegt dat de Amerikaans producent niet heeft gehandeld in strijd met hetgeen in het maatschappelijk verkeer betaamt door producten uit de restvoorraad in het verkeer te brengen waarop de naam-adres-tekst van JBH is vermeld. JBH heeft meegewerkt aan en goedkeuring gegeven voor het gebruik van haar naam en adres op de producten van de nieuwe productlijnen. Het was JBH bekend dat het meer dan een jaar kan duren om een lijn uit te verkopen. Echter, als de Amerikaanse producent langer de tijd zou nemen dan redelijkerwijs noodzakelijk is om de producten uit te verkopen, kan dit maatschappelijk onzorgvuldig handelen opleveren. Omdat er geen sprake is van afdwingbare toezeggingen, bepaalt het hof dat de naam-adres-tekst van JBH ná 1 januari 2022 niet meer mag worden gebruikt.

Wat betekent dit voor de praktijk?

• In iedere distributie/licentieovereenkomst zou een bepaling over de restvoorraad, bij zowel de distributeur als de leverancier, opgenomen moeten worden. Partijen hebben daar verschillende keuzes over de te maken afspraken.
• Wanneer er geen afspraak hierover is gemaakt, dan beoordeelt een rechter de situatie met inachtneming van alle omstandigheden van het geval. Uitgangspunt is een redelijke uitlooptermijn om verkoop van restvoorraad mogelijk te maken. De Nederlandse rechter past hier Nederlands recht toe. Ook wanneer, zoals in de bovengenoemde zaak, het recht van Californië van toepassing is op de overeenkomst.
• Wanneer partijen zelf niet tot afspraken over de uitloopperiode kunnen komen, dan kan de rechter dat doen in het kader van een voorlopige voorziening.

Wanneer u vragen heeft over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met Jos van der Wijst (wijst@bg.legal).

[1] Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 12 oktober 2021, ECLI:NL:GHSHE:2021:3084

Jos van der Wijst