Aansprakelijkheidsrisico’s accountant voor te late deponering van de jaarrekening
In een recente uitspraak van 13 september 2022 heeft het Hof ’s-Hertogenbosch, kort gezegd, geoordeeld dat de accountant aansprakelijk is voor de schade die haar klant heeft geleden wegens het niet tijdig deponeren van de jaarrekening.
De accountant kreeg van haar klant de opdracht om jaarrekeningen op te stellen en deze vervolgens ook te deponeren. Volgens het Hof houdt deze opdracht ook in dat de accountant zich ertoe verplicht heeft om de jaarrekening tijdig op te maken en te deponeren. Als de jaarrekening niet tijdig wordt gedeponeerd, dan pleegt de accountant dus wanprestatie. De schade die de klant daardoor lijdt, moet door de accountant worden vergoed.
Zorgplicht accountant
De accountant sluit een overeenkomst van opdracht met zijn klant. Daarbij dient de accountant de zorg van een goed opdrachtnemer in acht te nemen. De accountant heeft dus een zorgplicht jegens zijn klant. De accountant zal telkens de zorgvuldigheid in acht moeten nemen jegens zijn klant die van een redelijk bekwame en redelijk handelende vakgenoot in vergelijkbare omstandigheden mag worden verwacht. Deze zorgplicht kan er zelfs toe leiden dat de accountant zijn klant ongevraagd van advies dient te voorzien. De zorgplicht van de accountant strekt verder naarmate het voor de accountant voorzienbaar is dat zijn klant schade zou kunnen lijden.
Als de accountant expliciet heeft afgesproken de jaarrekening van haar klant te deponeren, of als uit omstandigheden blijkt dat zij deze verplichting voor haar rekening neemt, kan sprake zijn van wanprestatie als de jaarrekening vervolgens niet tijdig wordt gedeponeerd. Voor deze wanprestatie kan de accountant worden aangesproken. Ook het eraan bijdragen dat de jaarrekening niet tijdig kan worden gedeponeerd, kan een schending van de zorgplicht opleveren en dus leiden tot aansprakelijkheid van de accountant. Dit aansprakelijkheidsrisico doet zich hoofdzakelijk voor in geval van faillissement van de klant.
Faillissement – gevolgen schending deponeringsplicht
In geval van faillissement zal een curator onderzoek doen naar de oorzaken van het faillissement en de rol daarin van het bestuur. Het zorgdragen voor tijdige deponering van de jaarrekening is een verantwoordelijkheid van het bestuur. Als het bestuur de jaarrekening niet tijdig heeft gedeponeerd, dan staat vast dat het bestuur zijn taak onbehoorlijk heeft vervuld. Bovendien wordt vermoed dat onbehoorlijk bestuur een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Het is dan aan het bestuur om genoemd vermoeden te weerleggen door aannemelijk te maken dat andere oorzaken tot het faillissement hebben geleid. Dit is dus een lastige uitgangspositie, die enkel wordt veroorzaakt door de niet tijdig gedeponeerde jaarrekening. Als het bestuur er niet in slaagt om aannemelijk te maken dat er andere belangrijke oorzaken zijn van het faillissement, dan kan het bestuur aansprakelijk worden gehouden voor het volledige faillissementstekort. Het zorgdragen voor een tijdige deponering is dan ook van zeer groot belang; niet alleen voor het bestuur, maar ook voor de accountant die zich ertoe heeft verplicht om de jaarrekening op te maken en te deponeren. Als het bestuur wordt aangesproken door een curator op het niet tijdig deponeren van de jaarrekening, dan kan het bestuur op haar beurt immers haar accountant aankijken.
Termijn deponering jaarrekening
Het bestuur dient binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar de jaarrekening op te maken. Deze termijn kan met vijf maanden verlengd worden. De jaarrekening wordt vastgesteld door de algemene vergadering van aandeelhouders. Het bestuur ondertekent de jaarrekening ten blijke van haar instemming. Als de jaarrekening na tien maanden nog niet is vastgesteld, dan heeft het bestuur nog twee maanden de tijd om (de voorlopige niet vastgestelde) jaarrekening te deponeren. Dus, de jaarrekening dient in beginsel binnen twaalf maanden na afloop van het boekjaar te worden gedeponeerd.
Economisch delict
Aan het niet of niet tijdig deponeren kunnen ook voor de klant buiten faillissement gevolgen kleven. Het niet of niet tijdig deponeren van de jaarrekening is immers een economisch delict en kan leiden tot een boete en een aantekening op het strafblad van de vennootschap. Deze notitie kan verstrekkende gevolgen hebben voor, bijvoorbeeld, het aanvragen van integriteitsverklaringen voor het aanvragen van vergunningen en/of subsidies. Voor meer informatie hierover wordt verwezen naar de blog ‘Schending van de deponeringsplicht is economisch delict’.
Tips voor de accountant
Een accountant kan aansprakelijkheid voor het niet tijdig deponeren van de jaarrekening eenvoudig voorkomen door haar werkzaamheden op dit gebied uit te sluiten in de opdrachtbevestiging en de klant daarop expliciet te wijzen. En daarnaast kan in de opdrachtbevestiging worden opgenomen dat, ondanks dat de accountant de jaarrekening feitelijk in de praktijk voor haar klant deponeert, het bestuur van de klant verantwoordelijk blijft voor tijdige deponering.
Daarnaast kan de accountant aansprakelijkheid voorkomen of tot een minimum beperken door tijdig maatregelen te treffen. Die maatregelen kunnen eruit bestaan dat de accountant:
(i) al het nodige doet om alle informatie te verkrijgen die zij nodig heeft om haar werkzaamheden tijdig te kunnen verrichten, en
(ii) het bestuur onverwijld en uitdrukkelijk erop wijst (en waarschuwt) wat de gevolgen kunnen zijn van het niet tijdig aanleveren van de gevraagde informatie en het niet-tijdig deponeren van de jaarrekeningen.
Vragen? Neem contact op met één van onze specialisten.
