Dynamisch incorporatiebeding geen eenzijdig wijzigingsbeding
Essentie: een beding in de arbeidsovereenkomst dat opvolgende cao’s van toepassing verklaard maakt voor werknemers die lid zijn van de vakbond die alleen partij was bij de voorgaande cao, een einde aan de (na)werking van die voorgaande cao.
In de (niet op rechtspraak.nl gepubliceerde) uitspraak van 29 mei 2019 (ECLI:NL:RBDHA:6490) moet de kantonrechter van de rechtbank Den Haag zich buigen over de vraag of de leden van de FNV zich op een (op grond van de cao 2011-2013 voor personeel van grootwinkelbedrijven in levensmiddelen) tot 1 april 2013 geldende regeling voor toeslagen kunnen (blijven) beroepen, ook al is de voortzetting van die regeling vanaf laatstgenoemde datum via de geldende incorporatiebedingen in de twee opvolgende cao’s voor personeel van grootwinkelbedrijven in levensmiddelen uitgesloten.
De leden van de FNV zijn gebonden aan de bepalingen in de (door de FNV afgesloten) cao 2011-2013. Aangezien de FNV geen partij is bij de opvolgende cao’s en deze cao’s niet algemeen verbindend zijn verklaard betekent dit dat de leden van de FNV niet gebonden zijn aan de na de cao 2011-2013 gesloten cao’s, afgezien van incorporatiebedingen in individuele arbeidsovereenkomsten.
Een incorporatiebeding is een beding in de arbeidsovereenkomst waarmee een collectieve arbeidsvoorwaardenregeling in de arbeidsovereenkomst wordt opgenomen. Als het incorporatiebeding opvolgende versies van de cao van toepassing verklaart is het beding een zogenaamd dynamisch incorporatiebeding.
Bepalingen over arbeidsvoorwaarden uit een cao waaraan werknemer en werkgever op grond van de Wet op de cao gebonden zijn geraakt, maken deel uit van de tussen hen geldende arbeidsovereenkomst. Die bepalingen blijven ook na afloop van de cao tussen werknemer en werknemer gelden, tenzij sprake is van andersluidende individuele of collectieve afspraken.
In deze zaak is aldus de kantonrechter sprake van andersluidende individuele afspraken omdat in de individuele arbeidsovereenkomsten is overeengekomen dat steeds de opvolgende cao van toepassing is. Dit geldt ook voor de leden van de FNV. Dit betekent dat op grond van dit dynamisch incorporatiebeding in de individuele arbeidsovereenkomst de geldende cao toepasselijk is en niet meer de oude cao.
FNV stelt dat een incorporatiebeding gelijk dient te worden gesteld aan een eenzijdig wijzigingsbeding (artikel 7:613 BW), omdat sprake is van een wijziging van arbeidsvoorwaarden waarop de niet- of anders georganiseerde werknemer geen invloed heeft gehad.
Een eenzijdig wijzigingsbeding is een schriftelijk beding in de arbeidsovereenkomst dat de werkgever de bevoegdheid geeft om een in de arbeidsovereenkomst voorkomende arbeidsvoorwaarde te wijzigen, als hij bij de wijziging een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad, daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken.
De kantonrechter stelt dat een incorporatiebeding niet gelijk te stellen aan een eenzijdig wijzigingsbeding. Er is zoals FNV zelf stelt, in deze zaak geen sprake van een eenzijdige wijziging door de betreffende individuele werkgever. De werkgever is bij een incorporatiebeding dus in dezelfde situatie als de werknemer, namelijk dat door het incorporatiebeding zij beiden op voorhand akkoord zijn gegaan met een mogelijke wijziging van arbeidsvoorwaarden waarop geen invloed kan worden uitgeoefend. Het eenzijdig wijzigingsbeding daarentegen is juist bedoeld om het voor een werkgever mogelijk te maken om collectieve arbeidsvoorwaardenregelingen, niet zijnde een cao maar bijvoorbeeld een personeelsgids, snel en eenvoudig te kunnen wijzigen. Dat is een andere situatie dan in deze zaak aan de orde aldus de kantonrechter.
Conclusie:
Conclusie is dat de vorderingen van FNV worden afgewezen. Haar leden kunnen zich dus niet meer (blijven) beroepen op de tot 1 april 2013 onder de cao voor personeel van grootwinkelbedrijven in levensmiddelen geldende regeling voor toeslagen.
