Omgevingswet

Wat is de omgevingswet?

Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Het omgevingsrecht wordt volledig in die wet geregeld. Binnen de Omgevingswet staat ~~de fysieke leefomgeving~~ centraal. Dat is een breder begrip dan we nu kennen onder de Wet ruimtelijk ordening. Het gaat bij de fysieke leefomgeving om zowel de natuurlijke omgeving (water, bodem, natuur, lucht) als elementen die de mens daarin heeft gebracht, zoals bouwwerken.

Naast de Omgevingswet zelf, treedt op 1 januari 2024 ook een aantal besluiten in werking:

Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)
Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)
Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)
het Omgevingsbesluit (Ob).

Daarnaast treedt in werking de Omgevingsregeling. Die besluiten zijn voor de praktijk van belang omdat die regels bevatten over omgevingsplannen, activiteiten en vergunningen.

Met de komst van ~~de Omgevingswet~~ komen het bestemmingsplan en beheersverordeningen te vervallen, althans dat worden omgevingsplannen. Iedere gemeente stelt voor het eigen grondgebied één omgevingsplan vast. Dus we nemen afscheid van de situatie waarin binnen een gemeente tientallen verschillende bestemmingsplannen gelden. Het omgevingsplan bevat in ieder geval de regels die nodig zijn met het oog op een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. De regels in het omgevingsplan gaan dus altijd over activiteiten die gevolgen (kunnen) hebben voor de fysieke leefomgeving. De Omgevingswet geeft de gemeente veel meer ruimte om maatwerk te leveren op lokaal niveau.

Het omgevingsplan

~~Het omgevingsplan~~ bevat vergunningplichten en meldingsplichten. Ook kan een omgevingsplan regels bevatten die een bevoegdheid geven maatwerkvoorschriften te stellen. Veel meer dan onder het oude stelsel, kan een gemeente ervoor kiezen voor bepaalde activiteiten een vergunningstelsel te gebruiken. Dit telkens met het oog op een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Die evenwichtige toedeling van functies aan locaties kan worden bereikt door locaties met een functie-aanduiding zoals wonen, detailhandel of natuur te etiketteren. Dus het omgevingsplan schrijft voor welke activiteiten ter plaatse mogelijk zijn. Dat kan heel breed zijn zodat een groot aantal activiteiten in principe is toegestaan, soms pas na een vergunning.

Op grond van het omgevingsplan kan een omgevings(plan)vergunning vereist zijn. Dat kan het geval zijn indien voor een bepaalde activiteit ~~een vergunning~~ vereist is op grond van het omgevingsplan. Maar een omgevingsplanactiviteit kan ook vereist zijn wanneer de activiteit in strijd is met de toegestane activiteit maar wel vergund kan worden op basis van de afwijkingsregels in het omgevingsplan. Daarnaast kan een dergelijke vergunning nodig zijn indien het omgevingsplan helemaal niets regelt over een activiteit.

Met de omgevingswet treedt dus een ~~volledig nieuw stelsel~~ in werking. Een groot deel van de huidige wet- en regelgeving valt in de ‘Bruidsschat’. Dat betekent dat die wet- en regelgeving nog enige tijd blijft gelden onder de Omgevingswet.